فشار خون بالا، که به عنوان قاتل خاموش نیز شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غیرواگیر در جهان است که سالانه جان میلیون‌ها نفر را می‌گیرد. این بیماری به دلیل بی‌علامتی و عدم آگاهی افراد، به تدریج سلامت قلب و عروق را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، می‌تواند منجر به عوارض جبران‌ناپذیری مانند سکته قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه و نارسایی قلبی شود.
فشار خون به حالت نرمال واقع می‌شود زمانی که فشار سیستولیک زیر 120 میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولیک زیر 80 میلی‌متر جیوه باشد. اما فشار خون بالا را می‌توان به شرایطی اشاره داد که فشار سیستولیک بین 120 تا 129 میلی‌متر جیوه باشد و فشار دیاستولیک زیر 80 میلی‌متر جیوه قرار بگیرد. اگر افراد مبتلا به پرفشاری خون جهت بهبود وضعیت خود اقدامات لازم را انجام ندهند، ممکن است مبتلا به فشار خون بیش از حد گردند.
طبق انجمن قلب آمریکا، طی تحقیقات و بررسی‌ها، فشار خون طبیعی برای افراد بزرگسال زیر 120/80 میلی‌متر جیوه در نظر گرفته می‌شود. فشار خون بالا زمانی رخ می‌دهد که فشار خون به طور مداوم بالاتر از 130/80 میلی‌متر جیوه باشد.
اما حتما این مورد را در نظر بگیرید که عدد فشار خون بالا برای تمام افراد و گروه‌های سنی یکسان نیست. در واقع این عدد برای هر فرد مبتلا به پرفشاری خون با توجه به شرایطی نظیر جنسیت، موقعیت جغرافیایی، فشار هوا، سن و سایر عوامل متغیر است.
از کجا بفهمیم که فشارخون، بالا است؟
تنها راه برای تشخیص قطعی فشار خون بالا، اندازه‌گیری آن با استفاده از دستگاه فشار خون است. اما اندازه‌گیری مرحله آخر است و ابتدا به سراغ یک سری علائم و سرنخ‌ها را باید رفت. اگر به فردی هر کدام از حالت‌های زیر دست داد، حتی اگر از نظر او حالتی ساده باشد، باید بداند که امکان این عارضه وجود دارد و می‌بایست با استفاده از دستگاه فشار خون، فشار خون خود را انداره گیرد.
- سرگیجه و تاری دید
- لکه‌های خونی در چشم (خونریزی زیر ملتحمه)
- سردی دست و پا
- تپش قلب یا ضربان قلب نامنظم
- حالت گُرگرفتگی
- قرمز شدن گوش
- تعریق
- لرزش
- تنگی نفس
- سردرد و سرگیجه
- تهوع
- خون ریزی از بینی
- فشارهای عصبی و واکنش‌های عصبی
علائم فشار خون بالا چیست؟
با وجود اینکه فشار خون بالا می‌تواند علائم مختلفی داشته باشد، بسیاری از افراد هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند. به همین دلیل، به فشار خون بالا “قاتل خاموش” نیز می‌گویند. در صورت وجود علائم، این علائم می‌توانند به تنهایی یا در ترکیب یکدیگر ظاهر شوند و بسته به شدت فشار خون زیاد و وضعیت افراد متفاوت باشند. در ادامه علائم فشار خون بالا را شرح داده‌ایم.
- سردرد یکی از شایع‌ترین علائم فشار خون بالا است که معمولاً در ناحیه پشت سر یا گیجگاه‌ها احساس می‌شود.
- سرگیجه و احساس سبکی سر
- تاری دید یا دوبینی
- احساس خستگی و ضعف
- احساس تنگی نفس و مشکل در تنفس، به ویژه در فعالیت‌های روزمره و فعالیت بدنی
- درد قفسه سینه، به خصوص در ناحیه سمت چپ
- خونریزی ناگهانی بینی
- وزوز گوش یا احساس صدای زنگ در گوش
- احساس نبض در سر یا گردن
- گرگرفتگی و قرمزی ناگهانی صورت
- بی‌حسی یا گزگز دست و پا
- مشکل در تمرکز و حافظه
- اضطراب و بی‌قراری بدون دلیل
- خشکی دهان و احساس تشنگی بیشتر
توجه
وجود هر یک از این علائم لزوما به معنای ابتلا به فشار خون بالا نیست. برخی از افراد ممکن است هیچ علامتی را تجربه نکنند و فقط با اندازه‌گیری فشار خون متوجه شوند که به افزایش فشار خون مبتلا هستند. حتی برخی از این علائم می‌توانند در اثر عوامل دیگری مانند کمبود قند خون، کم‌آبی بدن یا مصرف برخی داروها و … نیز ایجاد شوند. در صورتی که به طور مکرر این علائم را تجربه می‌کنید، به خصوص اگر با افزایش ناگهانی ضربان قلب، تعریق و لرزش همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
آیا فشار خون بالا عصبی با فشار خون معمولی فرقی دارد؟
ابتدا در پاسخ به این سوال باید گفت که بله، فشار خون بالا عصبی با فشار خون معمولی تفاوت دارد. گاهی برخی از فشارخون‌های بالا به علت بروز مشکلاتی مدیکال در بدن، به وجود می‌آیند. اما از آنجایی که فشار خون کاملا به روحیه و روان یک فرد وابسته است، امکان دارد حالت‌های برانگیختگی و عصبانی باعث شوند که فشار خون بالا رود. موارد زیر برخی از تفاوت های بالا بودن فشارخون به علت عصبانیت در مقایسه با فشارخون بالای معمولی می‌باشند.
علت:
فشار خون بالا عصبی در اثر عوامل عصبی مانند استرس، اضطراب یا عصبانیت ایجاد می‌شود، در حالی که فشار خون معمولی می‌تواند علل مختلفی مانند عوامل ژنتیکی، رژیم غذایی نامناسب، عدم تحرک و مصرف بیش از حد نمک داشته باشد.
موقتی بودن:
فشار خون بالا عصبی معمولا موقتی است و پس از برطرف شدن عامل ایجاد کننده، به حالت عادی باز می‌گردد.
علائم:
علائم فشار خون بالا عصبی، ناگهانی و شدید هستند، در حالی که علائم فشار خون معمولی ممکن است خفیف و مبهم باشند.
علائم فشار خون بالا عصبی چیست؟
علائم فشار خون بالا عصبی با علائم فشار خون بالای معمولی هیچ تفاوتی ندارند و همانطور که گفته شد تفاوت این دو، تنها در به وجود آمدن افزایش فشار خون می‌باشد.
راه‌های کنترل افزایش فشار خون
فشار خون بالا با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی و در صورت نیاز، با مصرف دارو قابل کنترل و درمان است. برخی از مهم‌ترین راه‌های کنترل و درمان افزایش فشار خون عبارتند از:
- کاهش وزن: اگر اضافه وزن دارید، حتی کاهش 2 تا 5 کیلوگرم می‌تواند به طور قابل توجهی فشار خون شما را کاهش دهد.
- فعالیت بدنی: حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی هوازی در بیشتر روزهای هفته را هدف قرار دهید.
- رژیم غذایی سالم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و لبنیات کم چرب را افزایش دهید و مصرف نمک، چربی اشباع شده و کلسترول را کاهش دهید.
- محدود کردن مصرف الکل: مصرف بیش از حد الکل می‌تواند فشار خون را افزایش دهد.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای افزایش فشار خون است.
- کنترل استرس: استرس می‌تواند به طور موقت فشار خون را افزایش دهد. یافتن راه‌هایی برای مدیریت استرس مانند ورزش، مدیتیشن یا یوگا می‌تواند به کنترل فشار خون شما کمک کند.
- مصرف دارو: در برخی موارد، برای کنترل فشار خون به دارو نیاز است. انواع مختلفی از داروهای فشار خون وجود دارد که پزشک شما می‌تواند با توجه به شرایط شما، بهترین دارو را تجویز کند.