معرفی انواع دستکش پزشکی و کاربرد های آن ها
از مهم ترین ابزارهای محافظتی و بهداشتی در حوضه سلامت می توان به انواع دستکش پزشکی اشاره کرد. این دستکش ها به منظور جلوگیری از انتقال آلودگی و میکروب ها بین بیماران و کادر درمان طراحی شده‌اند. دستکش های پزشکی در انواع مختلفی مانند دستکش پزشکی لاتکس، وینیل، نیتریل و دستکش جراحی پودری و بدون پودر عرضه می شوند. هر کدام از این دستکش ها دارای ویژگی های خاصی همچون مقاومت بالا، ضد حساسیت بودن، راحتی استفاده و چسبندگی مناسب به دست هستند.
بررسی انواع دستکش پزشکی
با توجه به نیازهای متفاوت در محیط های درمانی و آزمایشگاهی، دستکش های پزشکی در مدل های مختلفی تولید شده‌اند. هر یک از این دستکش ها دارای مواد اولیه، کاربردها و ویژگی های متفاوتی هستند تا بسته به نوع استفاده‌شان، انتخاب شوند.
شناخت مشخصات انواع دستکش پزشکی مانند مقاومت در برابر مواد شیمیایی، ایجاد یا عدم ایجاد حساسیت، چسبندگی و راحتی استفاده، به انتخاب بهتر کمک می کند. در ادامه به بررسی دقیق هر یک از مدل های رایج مانند دستکش های پزشکی لاتکس، وینیل، نیتریل و دستکش های جراحی پودری و غیر پودری می پردازیم.
دستکش پزشکی لاتکس
دستکش پزشکی لاتکس از پرکاربرد ترین انواع دستکش پزشکی به شمار می رود. این دستکش ها از ماده‌ای طبیعی به نام لاتکس تهیه می شوند و به دلیل خاصیت کشسانی بالا و راحتی در استفاده، محبوبیت زیادی در بین مصرف کنندگان و کادر درمانی دارند.
این نوع دستکش به خوبی به پوست می چسبد و احساس طبیعی لمس را به کاربر منتقل می کند که این ویژگی برای انجام معاینات دقیق بسیار مهم است. از دیگر مزایای آن، توانایی بالا در جلوگیری از انتقال ویروس ها و باکتری ها است. برخی از مهم ترین مزایای دستکش های پزشکی لاتکس عبارت اند از:
- چسبندگی بالا به پوست
- مقاومت در برابر پارگی
- احساس لمس دقیق
- مناسب برای معاینات و جراحی های سبک
- حفظ انعطاف پذیری و عملکرد بالا در شرایط حساس پزشکی
البته دستکش های لاتکس دارای معایبی نیز می باشد. برخی از آن ها شامل موارد زیر هستند.
- احتمال ایجاد حساسیت در برخی افراد
- قیمت نسبتا بالاتر نسبت به انواع دیگر دستکش ها
- نامناسب برای افرادی با پوست حساس یا دارای آلرژی به لاتکس
دستکش پزشکی وینیل
دستکش پزشکی وینیل یکی دیگر از انواع دستکش پزشکی است که از ماده‌ای به نام پلی وینیل کلراید یا PVC ساخته می شود. این دستکش ها معمولا برای کاربردهای کوتاه مدت و کم خطر مورد استفاده قرار می گیرند. وینیل در برابر چربی ها و برخی مواد شیمیایی مقاومت قابل قبولی دارد، اما به اندازه لاتکس یا نیتریل چسبندگی یا انعطاف پذیری ندارد. این دستکش گزینه‌ای اقتصادی و مقرون به صرفه برای مصارف عمومی و غیر حساس پزشکی است. برخی از مزایای مهم دستکش پزشکی وینیل عبارت است از:
- ضد حساسیت و مناسب برای افراد دارای آلرژی به لاتکس
- قیمت مناسب و مقرون به صرفه
- ضخامت بیشتر نسبت به لاتکس، اما با چسبندگی کمتر
- کاربرد آسان در موارد عمومی پزشکی مانند تزریق، معاینه بیماران بدون زخم باز یا جراحی
دستکش پزشکی نیتریل
دستکش پزشکی نیتریل از ترکیبات مصنوعی ساخته شده و به عنوان جایگزینی مناسب برای دستکش پزشکی لاتکس شناخته می شود. این دستکش ها مقاومت شیمیایی بالایی دارند و برای افرادی که به لاتکس حساسیت دارند، گزینه‌ای ایده آل به شمار می روند.
نیتریل در مقایسه با لاتکس و وینیل مقاومت بسیار بالاتری در برابر پارگی و سوراخ شدن دارد و برای استفاده در محیط های پرخطر و تماس با مواد بیولوژیکی یا شیمیایی گزینه‌ای مطمئن محسوب می شود. برخی از مزایای دستکش پزشکی نیتریل عبارت است از:
- مقاومت بالا در برابر سوراخ شدن و مواد شیمیایی
- مناسب برای کار با مواد خطرناک، خون، مایعات بدن و داروهای حساس
- عدم ایجاد حساسیت برای پوست
- چسبندگی مناسب و احساس راحتی هنگام استفاده
- دوام و ماندگاری بیشتر در مقایسه با سایر انواع دستکش های پزشکی
دستکش جراحی پودری و بدون پودر
دستکش جراحی در دو نوع اصلی پودری و غیر پودری عرضه می شود. دستکش جراحی پودری دارای پودری مخصوص از نشاسته ذرت است که باعث سهولت در پوشیدن آن شده و در زمان های طولانی استفاده، تعریق را کاهش می دهد. این دستکش ها بیشتر در جراحی های عمومی به کار می روند.
از سوی دیگر، دستکش جراحی بدون پودر که امروزه محبوبیت بیشتری یافته، فاقد هرگونه پودر است و از فناوری های جدیدتری برای کاهش اصطکاک استفاده می کند. این نوع دستکش برای جراحی های حساس و بیمارانی با احتمال واکنش به پودر انتخاب بهتری است.
دستکش جراحی پودری دارای ویژگی هایی مانند سهولت در پوشیدن و تعویض، مناسب برای استفاده طولانی مدت و تهویه مناسب و کاهش تعریق است. از جهتی دستکش جراحی بدون پودر، با استفاده از فناوری های مدرن توانسته با حذف پودر موجود در دستکش این ویژگی ها را حفظ کند و به همین دلیل محبوبیت زیادی بین کادر درمان پیدا کرده است.
با توجه به افزایش نگرانی ها در خصوص اثرات پودر بر سلامت بیماران در سراسر جهان، بسیار از کشور ها دستکش جراحی بدون پودر را به عنوان استاندارد در نظر گرفته‌اند.
نکات مهم در استفاده از انواع دستکش پزشکی
برای بهره مندی حداکثری از مزایای انواع دستکش های پزشکی و اطمینان از عملکرد صحیح این تجهیزات حفاظتی، رعایت مجموعه‌ای از نکات و توصیه های مهم کاملا ضروری و اجتناب ناپذیر است. برخی از این نکات عبارت اند از:
- انتخاب سایز مناسب برای داشتن عملکرد بهتر
- بررسی تاریخ انقضا پیش از استفاده
- تعویض مداوم در صورت تماس با بیمار یا مواد آلوده
- رعایت اصول بهداشتی هنگام پوشیدن و درآوردن دستکش
- ذخیره سازی در مکان خشک و خنک جهت حفظ کیفیت دستکش
انواع دستکش پزشکی هر یک با ویژگی های خاص خود برای موقعیت های مختلف طراحی شده‌اند. دستکش های لاتکس برای دقت و چسبندگی، وینیل برای مصارف اقتصادی و عمومی، نیتریل برای مقاومت بالا و ضد حساسیت بودن و دستکش جراحی پودری و غیر پودری برای جراحی های عمومی و تخصصی گزینه های مناسبی هستند.
آشنایی با مزایا و معایب هر یک از این انواع دستکش پزشکی به شما کمک می کند تا در محیط های درمانی انتخابی آگاهانه و ایمن داشته باشید. در نهایت، استفاده صحیح از انواع دستکش پزشکی نه تنها به محافظت از کادر درمانی کمک می کند، بلکه نقش مهمی در کنترل عفونت ها و ایمنی بیماران ایفا می نماید.
علاوه بر این، توجه به کیفیت و استانداردهای بین المللی تولید دستکش نیز موضوع بسیار مهمی است که باید توسط مراکز درمانی، بیمارستان ها و مراکز بهداشتی مدنظر قرار گیرد. استفاده از برندهای معتبر، بررسی مجوزهای بهداشتی و رعایت پروتکل های مصرف صحیح می تواند سطح ایمنی را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.