فشار خون سیستولیک چیست؟

فشار خون سیستولیک (Systolic Blood Pressure) به فشاری گفته می شود که خون در هنگام انقباض قلب (سیستول) به دیواره های شریان وارد می کند. در هنگام اندازه گیری فشار خون، عدد بالاتر نشان دهنده مقدار فشار خون سیستولیک می باشد.

این عدد در افراد مختلف، متفاوت است اما باید در محدوده نرمال خود پایدار بماند. بالا رفتن فشار خون سیستولیک یا حتی پایین آمدن آن می تواند برای سلامت افراد خطر آفرین باشد.

افزایش فشار خون سیستولیک (بیش از 130 واحد) ممکن است خطر بیماری های قلبی، سکته و مشکلات کلیوی را افزایش دهد. کنترل سبک زندگی، تغذیه سالم و مدیریت استرس می تواند به تنظیم این فشار کمک کند.

فشار خون نرمال سیستولیک چقدر است؟

همان طور که ذکر شد مقدار فشار خون سیستولیک در افراد مختلف، متفاوت است، اما برای نرمال بودن این مقدار یک بازه معینی وجود دارد که همه باید فشار خون خود را در این بازه نگه دارند. در جدول زیر می توانید این بازه را مشاهده نمایید.

فشار خون سیستولیک بر اساس استاندارد های پزشکی برای افراد بالغ به دسته های بالا تقشیم بندی می شود.

جدول فشار خون نرمال سیستولیک در سنین مختلف

فشار خون طبیعی در طول زندگی تغییر می کند. در نوزادان فشار خون کمتر است و با افزایش سن، بخصوص در سالمندان، معمولا کمی افزایش می یابد. جدول بالا محدوده فشار خون نرمال سیستولیک در سنین مختلف است.

اندازه گیری فشار سیستولیک و دیاستولیک

اندازه گیری فشار خون سیستولیک و دیاستولیک، باید مرتب توسط همه افراد انجام شود. فشار خون یکی از شاخص های مهم سلامتی قلب و عروق است که نشان دهنده نیروی وارده به شریان ها هنگام پمپاژ خون است.

اندازه گیری فشار خون سیستولیک و دیاستولیک برای تشخیص بیماری های قلبی، پیشگیری از عوارض جدی مانند سکته و مدریت سلامت عمومی بسیار حائز اهمیت است. فشار خون را می توان در خانه به راحتی با دستگاه فشار خون اندازه گیری کرد.

روش های اندازه گیری فشار سیستولیک و دیاستولیک

1. استفاده از دستگاه فشارسنج جیوه ای یا عقربه ای

مراحل استفاده از دستگاه فشار سنج عقربه‌ای:

• بازوبند را دور بازو ببندید، تقریبا هم سطح قلب.
• گوشی پزشکی را روی شریان بازویی قرار دهید.
• با پمپ دستی هوا را به داخل بازوبند بفرستید تا فشار از مقدار مورد انتظار بیشتر شود (مثلا 200 میلی متر جیوه).
• سپس به آرامی شیر تخلیه را باز کنید.

اولین صدای نبضی که می شنوید، فشار سیستولیک است. زمانی که صدا ها ناپدید می شود، فشار دیاستولیک را نشان می دهد.

2. استفاده از دستگاه اندازه گیری فشار خون دیجیتال

برای استفاده از دستگاه اندازه گیری فشار خون دیجیتال، مراحل زیر را طی کنید:

• بازوبند یا مچ بند را ببندید و دکمه استارت را بزنید.
• دستگاه به طور خودکار فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را نشان می دهد.

برای دقت بیشتر، قبل اندازه گیری 5 دقیقه استراحت کنید و از مصرف کافیین، سیگار و ورزش قبل از اندازه گیری خودداری کنید.

علت فشار خون سیستولیک بالا چیست؟

فشار خون سیستولیک بالا (هایپرتانسیون سیستولیک) ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. از جمله علل فشار خون بالا می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• استرس و اضطراب: تنش های روحی می توانند باعث افزایش فشار خون شوند.
• رژیم غذای ناسالم: مصرف زیاد نمک، چربی های اشباع و غذاهای فرآوری شده می تواند باعث فشار خون بالا شود.
• عدم فعالیت بدنی: نداشتن ورزش منظم می ‌تواند باعث افزایش فشار خون شود.
• مصرف سیگار و الکل: این عوامل باعث انقباض عروق و افزایش فشار خون می ‌شوند.
• چاقی و اضافه وزن: افزایش وزن فشار بیشتری بر قلب و عروق وارد می ‌کند.
• سفت شدن شریان ها: کاهش انعطاف‌ پذیری عروق باعث افزایش فشار سیستولیک می‌ شود.
• بیمار های کلیوی: کلیه ‌ها نقش مهمی در تنظیم فشار خون دارند.
• مشکلات تروئید: پرکاری تیروئید می‌ تواند منجر به افزایش فشار خون شود.
• دیابت: قند خون بالا می‌ تواند به عروق آسیب رسانده و فشار خون را افزایش دهد.
• آپنه خواب: توقف تنفس در خواب می ‌تواند فشار خون را افزایش دهد.
• افزایش سن: با بالا رفتن سن، شریان‌ ها سفت‌ تر می‌ شوند و فشار سیستولیک افزایش می‌ یابد.
• سابقه خانوادگی: اگر اعضای خانواده دچار فشار خون بالا باشند، احتمال ابتلا افزایش می‌ یابد.
• عدم تعادل هورمونی: مشکلات هورمونی می ‌توانند روی فشار خون تاثیر بگذارند.

پایین آوردن فشار خون سیستولیک

برای پایین آوردن فشار خون سیستولیک خود می توانید اقدامات زیر را انجام دهید، اما توجه داشته باشید که توصیه می شود با پزشک مشورت کنید.

کم کردن مصرف نمک (کمتر از 5 گرم در روز)، و دوری از غذاهای کنسروی، فرآوری شده و فست فود ها می تواند عوامل موثری در پایین آوردن فشار خون سیستولیک باشد. همچنین افزایش پتاسیم بدن، ورزش منظم روزانه و کاهش وزن در این امر، موثر هستند.

علت فشار خون سیستولیک پایین چیست؟

فشار خون سیستولیک پایین زمانی رخ می دهد که عدد فشار خون کمتر از 90 میلی متر جیوه باشد. فشار خون سیستولیک پایین می تواند عوامل مختلفی داشته باشد. در ادامه به علل های آن خواهیم پرداخت.

• کم آبی بدن: کمبود مایعات باعث کاهش حجم خون و افت فشار می ‌شود.
• مشکلات قلبی: نارسایی قلب یا آریتمی (نامنظم بودن ضربان قلب) و ایست قلبی یا شوک قلبی می توانند باعث فشار خون سیستولیک پایین شوند.
• کم خونی: کاهش تعداد گلبول‌ های قرمز باعث کاهش توانایی خون در حمل اکسیژن و افت فشار خون می ‌شود.
• مشکلات تروئید و هورمونی: کم کاری تروئید یا نارسایی غدد کلیوی از دگر دلایل فشار خون پایین هستند.
• عفونت های شدید: عفونت‌ های شدید می‌ توانند باعث افت ناگهانی فشار خون شوند.
• مشکلات عصبی: بیماری پارکینسون و نوروپاتی خود مختار ممکن است باعث اختلال در کنترل فشار خون شوند.
• ایستادن و تغییر وضعیت ناگهانی: اگر هنگام بلند شدن از حالت نشسته یا خوابیده، دچار سرگیجه یا افت فشار می‌ شوید، ممکن است فشار خون شما پایین باشد.
• سوءتغذیه و کمبود ویتامین ها: کمبود ویتامین B12 و اسیدفولیک می‌ تواند باعث کم‌ خونی و فشار خون سیستولیک پایین شود.
• حاملگی: در دوران بارداری، تغییرات هورمونی می ‌توانند منجر به افت فشار خون شوند.

فشار خون پایین چه زمانی خطرناک می شود؟

اگر علائم زیر را دارید، به پزشک مراجعه کنید.

• سرگیجه و غش
• سردرد شدید
• تنگی نفس
• درد قفسه سینه
• تاری دید

افزایش فشار خون سیستولیک و درمان پایین بودن آن

برای افزایش فشار خون سیستولیک و درمان فشار خون پایین می توانید از راه کار های زیر استفاده کنید، اما توجه داشته باشید در صورتی که فشار خون شما دائما پایین است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

• مصرف مایعات کافی (10-8 لیوان آب در روز)
• افزایش مصرف نمک (در حد متعادل و زیر نظر پزشک)
• پرهیز از ایستادن ناگهانی
• مصرف وعده های غذایی کوچیک و متعدد
• پوشیدن جوراب های واریس برای بهبود جریان خون

تفاوت فشار خون سیستولیک و دیاستولیک

فشار خون با دو عدد نشان داده می شود مانند 120/80 mmHg که شامل فشار خون سیستولیک و فشار خون دیاستولیک است. در ادامه به تفاوت فشار خون سیستولیک و دیاستولیک اشاره می شود.

فشار خون سیستولیک عدد بالا است که فشار شریان ها در هنگام انقباض قلب نشان می دهد. فشار خون سیستولیک بیشتر تحت تاثیر استرس و فعالیت های ورزشی قرار می گیرد.

فشار خون دیاستولیک عدد پایین است که نشان دهنده فشار شریان ها، در زمان استراحت قلب بین دو ضربان را نشان می دهد. فشار دیاستولیک خون نشان دهنده سلامت عموم عروق خونی است و افزایش آن می تواند نشانه مشکلات مزمن باشد.