چگونه زخم را بشوریم؟ آموزش شستشوی زخم در منزل!

زخم ها از آسیب ها و جراحت هایی به شمار میروند که برای هرکس در طول زندگی اتفاق می افتد. اینکه در هنگام بریدن پوست و ایجاد زخم چه عکس العملی از خود نشان دهیم و بتوانیم به کنترل خونریزی کمک کنیم، امری حیاتی و مهم است. همچنین دانستن و آشنا بودن با مراحل پانسمان و تعویض پانسمان میتواند بسیار مفید باشد. به خصوص در ایام کرونا که مراکز درمانی و درمانگاه ها به بیماران کرونایی اختصاص یافته اند و بسیاری از افراد از رفتن به این مکان ها ترس دارند.

در این قسمت از مطالب آموزشی تجهیزگستران ابوریحان سعی کردیم آموزشی جامع و مفید در مورد وسایل ضروری پانسمان در خانه و نحوه پانسمان کردن داشته باشیم. پیشنهاد میکنیم خواندن این مطلب را از دست ندهید.

زخم چیست؟

به هرگونه صدمه و جراحت در بافت های داخلی و خارجی پوست که میتواند شامل اعصاب و عروق نیز باشد، زخم گویند. زخم ها در صورتیکه در فضای باز باشند و‌ پانسمان نشوند، میتوانند آلودگی را به خود جدب کنند. بنابراین به منظور جلوگیری از بروز میکروب و عفونت همراه با آن که میتواند به بافت های عمیق تر بدن نفوذ پیدا کنند باید هرچه سریعتر، زخم به روشی درست ضد عفونی و پانسمان گردد.

زخم ها به چند دسته تقسیم میشوند؟

بطور کلی زخم ها به دو دسته‌ی زخم باز و زخم بسته تقسیم‌میشوند. در زخم باز، بافت های سطحی تر بدن دچار صدمه میشوند که این زخمها با ایجاد خونریزی و نمایان شدن خون از بدن همراه هستند.از زخم های باز میتوان به بریدگی، پاره شدگی، ساییدگی، کنده شدگی اشاره کرد.

اقدامات لازم برای بهبودی زخم های باز چیست؟

ابتدا محل زخم را با سرم های شستشویی نظیر نرمال سالین و بتادین ضد عفونی کنید تا آلودگی های اولیه از روی زخم پاک شوند. زخم را بوسیله‌ گاز استریل و سایر وسایلی که در ادامه به آن اشاره میکنیم پانسمان میکنیم. درصورتیکه شدت خونریزی به‌گونه ای است که زخم نیاز به بخیه داشته و یا از نوع زخمهای کنده شدگی و.‌. است ، پس از پانسمان اولیه به مراکز درمانی مراجعه کنید.

نکته: درصورتیکه‌ جسم خارجی داخل پوست یا بافت های بدن وارد شده باشد، به جهت اجتناب از زیاد شدن خونریزی، آن را از داخل بافت خارج نکنید. ‌در زخم های باز ، کنترل خونریزی و حفظ آرامش فرد، اهمیت بسیاری دارد.

زخم بسته: این نوع زخم که شامل کوبیدگی و له شدگی بافت های بدن است همراه با درد زیادی بوده و خونریزی بیرون از بدن مشاهده نمیشود. زخم های بسته به مرور زمان التیام یافته و بهبودی پیدا میکنند؛ گرچه ممکن است روند آن به کندی صورت گیرد.

اقدامات لازم برای زخم های بسته چیست؟

اقداماتی که برای این نوع زخم ها صورت میگیرد شرح حال گرفتن از بیمار به جهت بروز علائمی مانند شوک است که با رنگ‌پریدگی، نبض بالا و فشارخون بالا، سرد شدن دست و پا همراه می باشد. در زخم های بسته احتمال شکستگی های بافت های استخوانی نیز وجود دارد. بنابراین در صورت هرگونه درد شدید ، تورم و یا کبودی، برای معاینه‌ به مراکز درمانی مراجعه کنید.

آموزش شستشوی زخم

شستشوی زخم یکی از مراحل مهم در مراقبت از زخم های پوستی است که نیازمند دقت و اطلاعات کافی است.
اولین گام در شستشوی زخم، شستشوی دست ها با آب و صابون است. برای جلوگیری از عفونت زخم، حتما باید دست ها به صورت کامل تمیز شوند. سپس با استفاده از دستمال یا دستکش، زخم را با آب و مایع ضد عفونی کننده شستشو دهید. این کار باید به آرامی و دقت انجام شود تا زخم دچار تحریک نشود.

در صورتی که زخم دارای لکه خون باشد، ابتدا با استفاده از دستمال یا گاز ملایم، خون را جذب کنید و سپس زخم را شستشو دهید. اگر زخم دچار خونریزی شدید باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

بعد از شستشو، زخم را با دستمال تمیز و خشک کنید. از استفاده از پنبه و پد برای خشک کردن زخم خودداری کنید چرا که ممکن است ریزش الیاف پنبه باعث تحریک زخم شود.

در نهایت، زخم را با یک باند یا دستمال تمیز بسته کنید تا از ورود میکروب ها به زخم جلوگیری شود. اگر زخم بزرگ و عمیق باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا راهکار مناسب برای مراقبت از زخم دریافت کنید.

توجه به نکات فوق و انجام صحیح شستشوی زخم می تواند به بهبود سریعتر و بهتر زخم کمک کند. همچنین به یاد داشته باشید که در صورت عدم بهبود زخم یا تغییر شرایط آن، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

وسایل مورد نیاز برای پانسمان زخم کدام اند؟

بتادین:

از وسایل کمک اولیه و ضروری که لازم است در هر خانه وجود داشته باشد،بتادین است. از بتادین برای جلوگیری از عفونت کلیه‌ی زخم های ایجاد شده و پانسمان کردن استفاده میشود. یکی از مهم ترین ابزار های ضد عفونی که در پزشکی کاربرد فراوانی دارد، بتادین است. بتادین یا به نام پوویدون-آیودین در انواع بتادین سبز و بتادین قهوه ای(اسکراب) تولید میشود. این محصول برای ضد عفونی زخم، هنگام عمل جراحی و ضد عفونی دست ها(قبل از عمل) نیز کاربرد دارد. بتادین میتواند کلیه باکتریها، قارچ ها و ویروس ها را در عرض چند ثانیه از بین ببرد.

برای خرید بتادین اینجا را کلیک کنید.

گاز استریل و گاز غیر استریل:

به منظور جمع آوری خون، ترشحات و پساب های ناشی از زخم از گازهای پزشکی استفاده میشوند که قدرت جذب بالایی دارند و میتوانند به کنترل خونریزی و لخته شدن آن کمک کنند. این گازها از الیاف پنبه ای ساخته میشوند. گاز استریل، بصورت بسته های تکی استریل شده تولید میشوند تا به دلیل قرار گرفتن مستقیم روی زخم، از ایجاد عفونت جلوگیری کنند. گاز غیر استریل نیز از نظر ویژگیهای گفته شده مانند گاز غیر استریل(گاز طبی) عمل میکند با این تفاوت که بصورت تکی استریل نشده و در جعبه های نیم کیلویی بصورت فله وجود دارند. از گاز طبی برای پانسمان و باندپیچی روی گاز غیر استریل استفاده میشود.

برای خرید گاز استریل و گاز طبی اینجا را کلیک کنید.

باند پانسمان:

یکی دیگر از وسایل مهم پانسمان، استفاده از باند پانسمان است‌. از این باند برای بستن زخم و قطع خونریزی های سطحی استفاده میشود. از نخ پلی استر و پنبه تشکیل شده و در دو نوع کنار بافت و غیر کنار بافت عرضه میگردند و به باند نخی نیز معروف هستند. باند پانسمان در طول های ۲تا ۳ متر و در عرض های مختلف ۵ – ۷-۱۰-۱۵ و ۲۰ سانتی تولید میشوند.

برای خرید باند پانسمان اینجا را کلیک کنید.

چسب ضد حساسیت :

از این وسیله برای فیکس کردن پانسمان استفاده میشود. چسب مورد نیاز برای پانسمان میتواند از نوع چسب لکوپلاست و یا چسب ضد حساسیت باشد. اینکه از کدام یک برای یک پانسمان ساده بخواهید استفاده کنید زیاد تفاوتی ندارد و درصورت موجود بودن هرکدام درخانه، میتوان استفاده کرد. چسب لکوپلاست، چسبی پارچه ای بوده و در برابر پاره شدن مقاومت بالایی دارد. چسب ضد حساسیت همانطور که از اسمش پیداست ، هیچ حساسیتی برای پوست ایجاد نکرده و برای پوست های حساس و هنگام گذاشتن آنژیوکت ، کاملا مناسب است و به راحتی کنده میشود.

شما میتوانید برای خرید انواع چسب پانسمان اینجا را کلیک کنید.

نحوه پانسمان کردن و تعویض آن چگونه است؟

اکنون که با وسایل اصلی پانسمان آشنا شدیم، نوبت به انجام دادن پانسمان میرسد. قبل از شروع توجه به این نکته ضروری است که، در صورت عمیق بودن زخم و خونریزی شدید، باید جهت انجام بخیه به کلینیک مراجعه کرد و از بستن زخم بصورت معمول(به دلیل بد جوش خوردن زخم) خودداری کنید. اقداماتی که در زیر گفته میشود، برای زخم های سطحی و معمولا بریدگی ها می باشد.

نکته: یکی از تکنیک هایی که به بند آمدن سریع خونریزی کمک میکند، نگه داشتن عضو آسیب دیده به سمت بالا و بالاتر از سمت قلب است. این کار سبب برگشت خون شده و به مهار خونریزی کمک میکند.

برای پانسمان کردن مراحل زیر را طی میکنید.

۱- ابتدا دست های خود را با آب و صابون بشویید‌ ۲- دستکش معاینه یا استریل به دست کنید. ۳- محل زخم را با وسایل ضد عفونی کننده مانند سرم شستشوی زخم شستشو دهید. روی گاز استریل، مقداری بتادین ریخته و روی زخم چند دقیقه ای میگذاریم. ۴-گاز استریل را جابجا نکنید و در صورت آغشته شدن خون به گاز، چندین گاز دیگر روی موضع بگذارید. ۵- تا زمانیکه خونریزی به میزان قابل توجهی کاهش نیافت، گاز استریل را به جهت جذب و لخته شدن خون روی زخم قرار میدهید. ۶-سپس روی گاز استریل، گاز طبی میگذارید و بانداژ کردن را شروع میکنید. باند پانسمان را با اعمال فشار مناسب و نه زیاد سفت دور موضع می پوشانید. ۷- درمرحله آخر، برای ثابت کردن باند، از چسب ضد حساسیت استفاده کنید.

روش کندن پانسمان چسبیده به زخم

پانسمان چسبیده به زخم یکی از مشکلات شایع در مراقبت از زخم‌ها است که ممکن است برای بسیاری از افراد اتفاق بیفتد. این موضوع می‌تواند منجر به درد و ناراحتی شدید شود و در برخی موارد حتی باعث تاخیر در بهبودی زخم شود. بنابراین، شناخت روش‌های صحیح برای کندن پانسمان چسبیده به زخم امری بسیار حیاتی است.

اولین گام برای کندن پانسمان چسبیده به زخم، شستشوی دست‌ها با آب و صابون است. این کار به منظور جلوگیری از عفونت زخم و ایجاد شرایط بهتر برای کندن پانسمان می‌باشد. بعد از شستشوی دست‌ها، می‌توانید با استفاده از روش‌های مختلفی اقدام به کندن پانسمان چسبیده به زخم کنید.

یکی از روش‌های معمول برای کندن پانسمان چسبیده به زخم، استفاده از روغن معدنی یا روغن آرگان است. برای انجام این کار، ابتدا باید پانسمان را با دقت از زخم جدا کرده و سپس با استفاده از نوک انگشتان روی آن روغن معدنی یا آرگان را بمالید. این کار باعث می‌شود پانسمان به آرامی از زخم جدا شود و به زخم آسیب کمتری وارد شود.

روش دیگری که می‌توانید برای کندن پانسمان چسبیده به زخم استفاده کنید، استفاده از آب گرم است. برای انجام این کار، می‌توانید پانسمان را به مدت چند دقیقه زیر آب گرم قرار دهید تا چسبندگی آن کمتر شود و سپس با دقت از زخم جدا کنید.

در نهایت، برای جلوگیری از این مشکل در آینده، می‌توانید از پانسمان‌های غیر چسبیده استفاده کنید یا از پودر آنتی‌بیوتیک بر روی زخم استفاده کنید تا عفونت زخم جلوگیری شود.

جلوگیری از چسبیدن گاز استریل به زخم

یکی از مشکلاتی که ممکن است در این زمینه پیش بیاید، چسبیدن گاز استریل به زخم است. این موضوع می‌تواند باعث درد و ناراحتی بیشتر برای بیمار شود و همچنین باعث ایجاد عفونت در زخم گردد.
برای جلوگیری از چسبیدن گاز استریل به زخم، ابتدا باید اطمینان حاصل کرد که زخم تمیز و خشک است. سپس می‌توان از روش‌های مختلفی برای اعمال گاز استریل استفاده کرد. یکی از روش‌های متداول برای این کار، استفاده از روغن وازلین یا روغن پارافین است. این روش باعث می‌شود که گاز استریل به زخم نچسبد و باعث درد و ناراحتی نشود.

علاوه بر این، می‌توان از گازهای ضد چسبندگی نیز استفاده کرد. این گازها معمولاً حاوی سیلیکون هستند و باعث می‌شوند که گاز استریل به زخم نچسبیده و باعث ایجاد مشکلات نشود. همچنین، انتخاب گاز استریل با کیفیت و مناسب نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. گازهای با کیفیت پوشش مناسبی برای زخم فراهم می‌کنند و احتمال چسبیدن آن به زخم را کاهش می‌دهند

نکات بسیار مهم:

۱- از گذاشتن پنبه بر زخم هایی که عمق زیادی دارند، به دلیل داشتن پرز پنبه و امکان نفوذ به داخل زخم و ایجاد عفونت، پرهیز کنید. درصورت استفاده از پنبه، آن را از خارج به داخل زخم بمالید. برای اطمینان از عدم نفوذ پرز پنبه به داخل زخم، روی زخم را با نرمال سالین شستشو دهید.

۲- برای ضدعفونی کردن زخم، بطور مستقیم بتادین را روی زخم نریزید زیرا باعث کند شدن بهبودی زخم میشود(زیرا بتادین حاوی ید است). بتادین را اطراف زخم و یا بر روی گاز استریل بریزید و ضد عفونی کنید.

۳-تعویض پانسمان را هر روز انجام دهید.

۴-درصورتیکه پزشک برای زخم، پمادی تجویز نکرده، از مالیدن خودسرانه پمادهای آنتی بیوتیک به جهت به تاخیر افتادن بهبودی خودداری کنید.

پانسمان حجامت راکی باز کنیم

پانسمان حجامت را باید بسته به نوع زخم و وضعیت بیمار، در زمان مناسب باز کنیم. برخی از عواملی که برای تعیین زمان باز کردن پانسمان حجامت مهم هستند عبارتند از:

• میزان خونریزی و تورم زخم
• نوع و مقدار مایع تزریقی
• خطر عفونت زخم
• نیاز به تعویض گاز و پماد
• رعایت بهداشت و تمیزی زخم

به طور کلی، پانسمان حجامت را میتوان بعد از 24 ساعت اولین بار باز کرد و زخم را با محلول ضدعفونی کننده مانند بتادین یا آب اکسیژنه شستشو داد. سپس گاز و پماد تازه را روی زخم قرار داد و پانسمان را مجددا بست

پانسمان حجامت را میتوان هر 48 یا 72 ساعت یک بار تعویض کرد تا زخم به خوبی خشک شده و بهبود یابد.

کلام آخر:

جراحت و زخم، جزء مسائل اجتناپ ناپذیری خستند که برای هرکس ممکن است اتفاق بیوفتد، آنچه مهم است کنترل زخم و مهار خونریزی آن است که پانسمان زخم به روشی صحیح، میتواند به بهبود هرچه سریعتر زخم کمک کند. گرچه امروزه پانسمان های آماده نیز به بازار آمده اند که کار را برای افراد راحت کرده اند.

از اینکه تا پایان با تجهیزگستران ابوریحان همراه بودید از شما سپاسگزاریم. امیدواریم این مطلب، مورد پسند شما قرار گرفته باشد.

گروه پژوهشی ، صنعتی ، بازرگانی تجهیز گستران ابوریحان  به عنوان یکی از به ‌روزترین فروشگاه‌های اینترنتی در زمینه تجهیزات پزشکی می باشد . از پر فروش ترین محصولات این فروشگاه می توان به  : مچ بند دست ، کتف بند ، آرنج بند ، شکم بند ، قوزک بند پا ، گردن بند طبی ، زانو بند طبی و کمر بند طبی اشاره کرد .