یکی از پر مصرف ترین و پر کاربردترین تجهیزات مصرفی در حوزه‌ی پزشکی، سرنگ است. همه‌ی ما این وسیله را تا به حال دیده ایم و خیلی ها ممکن است در دوران کودکی ترس زدن امپول را داشته اند. اما آیا تاکنون فکر کرده اید که این وسیله چه انواعی دارید و از چه چیزی تشکیل شده است؟! تجهیز گستران ابوریحان در این هفته از مطالب آموزشی خود قصد دارد پاسخ این سوال را بدهد. پس پیشنهاد میکنیم خواندن این مطلب را از دست ندهید.
سرنگ چیست و اجزاء آن کدام است؟
به لوله‌ی مدرجی که با فشار دادن انتهای آن، مایعات و داروها به جلو آمده و از طریق سر سوزن، وارد بدن میشود سرنگ میگویند. این وسیله استریل بوده و به طور عمده برای تزریقات و نمونه گیری مورد استفاده قرار می گیرد. سرنگ ها دارای اجزاء مختلفی هستند از جمله:
۱- محفظه یا بدنه: مخزنی مدرج شده است که دو کار انجام میدهد. اول اینکه بخاطر شفاف بودنش، فرد تزریق کننده میتواند از وجود حباب هوا(که بسیار خطرناک است) مطلع شود. دوم اینکه مدرج بودن محفظه باعث میشود تا میزان مایع تزریقی کنترل شود.
۲- پیستون(گسکت): فشار وارده از سمت سیلندر، توسط این قطعه‌ی لاستیکی سیاه رنگ کنترل میشود. همچنین پیستون، از نشت ماده‌ی تزریق به فضای بین سیلندر و بدنه جلوگیری میکند.
۳- سیلندر : به قسمتی که به گسکت متصل شده و سبب آسان کردن و راحتی استفاده میشود، سیلندر گویند.
۴- سر سوزن: اخرین جزء یک سرنگ، سر سوزن آن به شمار می آید. سر سوزن یا نیدل بسته به نوع سرنگ، میتواند به صورت پیچی و یا فشاری روی بدنه بسته شود. سر سوزن ها که به آن نیدل نیز میگویند دارای ضخامت و طول های متفاوتی است که در ادامه به آن اشاره میکنیم.
انواع سرنگ کدام اند؟
سرنگ ها بر اساس چند معیار به دسته های مختلفی تقسیم میشوند. از نظر حجم، سرنگ ها از کوچکترین حجم شامل ۰/۳ سی سی شروع شده و به حجم های ۲ ، ۳ ، ۵ ، ۱۰ ، ۲۰ ، ۵۰ خاتمه پیدا میکنند. هر سی سی معادل یک میلی لیتر است. بزدگترین سرنگ، سرنگ ۵۰ سی سی و سرنگ گاواژ (سرنگ گاوی) هستند.
طبقه بندی دیگر سرنگها بر اساس نوک آنها می باشد که به چهار دسته‌ی مهم ساده، پیچی، کاتتری و خارج از مرکز تقسیم میشوند. بر این اساس، دو دسته‌ی ساده و پیچی برای تزریقات انسانی کاربرد دارند.
سرنگ ها را میتوان به دو نوع سه تکه و دو تکه نیز طبقه بندی کرد. بر این اساس، تمام سرنگ های سه تیکه دارای قطعه ای به نام پیستون هستند و سرنگ های دو تیکه فاقد آن هستند. سرنگ سه تیکه از قیمت بیشتری نسبت به دو تیکه بر خوردارند. همانطور که گفته شد، پیستون قطعه‌ی مهمی بوده و از نشت مایع جلوگیری میکند.
معرفی مهم ترین انواع سرنگ:
۱- سرنگ سر پیچ دار (لوئر لاک):
در این سرنگ، سر سوزن کاملا روی بدنه‌ی سرنگ مانند پیچ، قفل میشود. بنابراین احتمال نشتی دارو و یا پرت شدن سر سوزن نزدیک به صفر است. همین امر، دلیل برتری سرنگ های پیچی به نسبت به سرنگ های ساده می باشد. سرنگ های لوئر لاک حتما سه تیکه و دارای پیستون هستند. همچنین تعویض سر سوزن به راحتی امکان پذیر است.
برای خرید سرنگ لوئر لاک (سر پیچ دار) اینجا را کلیک کنید.
۲- سرنگ فشاری ساده(لوئر اسلیپ):
این نوع سرنگ، مناسب برای تزریق دارو و خون گیری است. در اکثر آزمایشگاه ها و مراکز درمانی از این نوع استفاده میشود. سرنگ های ساده میتوانند در دو نوع، دو تکه و سه تکه ساخته شوند. این سرنگ ها قیمت کمتری در مقایسه با نوع لوئر لاک دارند.
برای خرید سرنگ فشاری ساده (لوئر اسلیپ) اینجا را کلیک کنید.
۳- سرنگ انسولین:
سرنگی با ویژگی های خاص بوده که افراد دیابتی میتوانند از آن برای تزریق انسولین خود استفاده کنند. این سرنگها در حجم های ۰/۳سی سی، نیم سی سی و ۱ سی سی طراحی میشوند. سرنگ انسولین در انواع سر جدا ، سر خود و لوئر لاک به بازار عرضه میگردند. از نوع لوئر لاک آن میتوان برای تزریق مواد مزوتراپی و ژل نیز بهره برد.
برای خرید انواع سرنگ انسولین، اینجا را کلیک کنید.
۴- سرنگ توبرکولین:
از این نوع سرنگ بیشتر برای تزریق مایعاتی که غلیظ هستند و باید به مقدار کم تزریق گردند استفاده میشود. همچنین مناسب درناژ لوله ها و شستشوی زخم نیز هستند. سرنگ توبرکولین محفظه‌ی باریک و سر سوزن کوتاه دارد و برای تزریق کودکان مناسب است. حجم این نوع سرنگ، ۱ سی سی میباشد.
۵- سرنگ گاواژ:
این سرنگها دارای بالاترین حجم به ظرفیت ۵۰ سی سی هستند که تنها برای انتقال غذا و دارو مورد استفاده قرار میگیرند. طراحی نوک آن به شکل مخروطی بوده که سبب کاربری راحت تر و قرار گرفتن آسان مایعات در داخل سوند معده میشود. از دیگر کاربرد سرنگ گاواژ میتوان به شستشوی مثانه و تخلیه و ترشحات مواد از معده اشاره کرد.
برای خرید سرنگ ۵۰ سی سی، اینجا را کلیک کنید.
انواع دیگر سرنگ:
*سرنگ شیشه ای:
سرنگی با ویژگی های خاص شامل مقاوم تر و با کیفیت تر از سایر سرنگ ها است و زمانیکه سرنگ های پلاستیکی قابل استفاده نباشند، باید این نوع سرنگ را به کار گرفت با دستگاه اتوکلاو استریل میشوند و میتوان چند بار از آنها بعد از استریل کردن مجدد، استفاده کرد. سرنگ های شیشه ای قابلیت تحمل دمای بالا را دارند. از دیگر کاربرد این سرنگ، در حوزه‌ی زیبایی به جهت تزریق ژل و بوتاکس می باشد. قیمت این سرنگها گران قیمت تر از سرنگ های پلاستیکی می باشد. یکی از با کیفیت سرنگ های شیشه ای موجود در بازار، سرنگ شیشه ای بی دی (BD) می باشد.
برای خرید سرنگ شیشه ای ، اینجا را کلیک کنید.
*سرنگ شستشو:
در عصب کشی دندان زمانیکه کانال ریشه دندان از عصب دندان کاملاً پاکسازی شد نیاز به شستشو ریشه دارد . شستشو به جهت خارج کردن باقیمانده های ذرات پالپ یا خارج کردن باکتری و میکروب هایی که احتمالاً در حین عصب کشی وارد کانال ریشه دندان شده اند .
دندانپزشک لازم است این مدت مرتباً کانال ریشه را شستشو دهد. برای شستشوی ریشه دندان از یک سرنگ شستشو و سر سوزن و یا (nsk) استفاده می شود . دندانپزشک بسته به میزان نیاز خود از محلول شستشو دهنده کشیده و به داخل کانال ریشه دندان هدایت می کند
برای خرید سرنگ شستشو، اینجا را کلیک کنید.
بهترین سرنگ برای تزریق عضلانی؟
بهترین سرنگ برای تزریقات عضلانی به ویژه وقتی که داروها یا مواد تزریقی به طور مستقیم و عمیق در عضله تزریق میشوند، سرنگ با سوزن بزرگ و سر نوک تیز معمولاً با حجم بزرگتر مناسب است. در ادامه به توضیح برخی از ویژگی‌های سرنگ‌های مناسب برای تزریقات عضلانی می‌پردازم:
حجم سرنگ:
برای تزریقات عضلانی، سرنگ‌های با حجم بزرگتر معمولاً مناسب هستند. این امر به دلیل این است که تزریق مواد به عضلات نیازمند حجم بیشتری است و سرنگ با حجم مناسب میتواند این نیاز را برآورده کند. سرنگ‌های با حجم ۳۰ میلی‌لیتر و ۵۰ میلی‌لیتر برای تزریقات عضلانی بسیار مرسوم هستند.
سوزن:
سوزنی که به سرنگ متصل میشود نیز مهم است. سوزن با قطر و طول مناسب برای نفوذ به عمق عضله و تزریق ماده تزریقی به صورت دقیق و کمتر دردناک استفاده میشود. سوزن با قطر ۲۲ تا ۲۵ گیج و طول ۳۸ تا ۵۱ میلی‌متر برای تزریقات عضلانی پیشنهاد میشود.
سر نوک تیز:
سرنگ با سری که نوک تیزی دارد، به راحتی و با کمترین مقاومت به عمق عضله نفوذ میکند و تزریق ماده را آسان‌تر می‌سازد. این موضوع باعث کاهش درد و عدم نیاز به فشار زیاد برای تزریق میشود.
در نهایت، برای استفاده مناسب از سرنگ برای تزریقات عضلانی، مهم است که دستورالعمل‌ها و توصیه‌های پزشک یا پرستار را رعایت کنید و در صورت ابهام، با حرفه‌ای مرتبط مشورت کنید.
هنگام خرید سرنگ مناسب به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
۱-در مرحله‌ی اول باید تعیین کنید که هدف از تزریق و انتخاب سرنگ کدام است. به عنوان مثال، قصد دارید تزریق داخل وریدی انجام دهید یا تزریق عضلانی و یا زیر جلدی!؟
- *از سرنگ های انسولین که دارای ظرفیت های نیم سی سی و ۱ سی سی هستند، برای تزریق انسولین و یا موارد تزریقات ژل و بوتاکس استفاده مبشود.
- * سرنگ های ۲ سی سی ، ۳ و ۵ سی سی، مناسب تزریقات دارو در داخل ورید در مراکز درمانی، بیمارستانی می باشد.
- *سرنگ های ۱۰ و ۲۰ سی سی، عموما برای مواردی مانند آزمایشگاهی ، تزریق آنتی بیوتیک ها، شستشو ( مانند شستشوی بینی) البته بدون استفاده از سر سوزن، به کار برده میشوند.
- *سرنگ های ۵۰ سی سی که قابل استفاده تا ۶۰ سی سی نیز هستند، برای تزریق چربی، تزریق دارو به دام و در کلینیک های دامپزشکی و پزشکی برای نمونه گیری خون نیز کاربرد دارند.
- ۲- انتخاب سر سوزن از دیگر پارامتر های مهمی است که باید به آن دقت کنید.
- در انتخاب سر سوزن دو نکته حائز اهمیت است.
- ۱-طول سر سوزن ۲- قطر سوزن
- نکته: ضخامت سر سوزن ها اصطلاحا گیج نامیده میشود. هرچقدر شماره گیج بیشتر شود، ضخامت سوزن کمتر میشود.
- برای تزریق های داخل عضلانی، سر سوزن های دارای طول بلند مناسب است. درحالیکه در تزریق های زیر جلدی و وریدی سر سوزن های کوتاه بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد.
در تصویر زیر، مشخصات نوع سر سوزن و نوع تزریق را مشاهده میکنید.
۳– توجه به نوع بسته بندی از نکات مهم دیگری است که باید هنگام خرید به آن توجه کرد. سرنگ های پزشکی هنگام تولید توسط گاز اتیلن اکساید، کاملا استریل و پلمپ میشوند. هنگام استفاده در صورت مشاهده‌ی سوراخ سدگی در بسته بندی، از استفاده کردن آن اجتناب کنید. توجه به تاریخ انقضا نیز حتما باید مورد توجه قرار بگیرد.
۴- شفاف بودن محفظه‌ی سرنگ و سفید بودن آن میتواند به تزریق کننده این اطمینان را از بابت عدم وجود حباب های هوایی بدهد. سرنگهایی که بدنه‌ی رنگی دارند احتمال ایجاد خطا را بیشتر میکند.
۵- توجه به انتخاب نوع سرنگ بر اساس حجم مورد نیاز: همواره دقت کنید چه حجمی از مایع یا دارو نیاز است تزریق شود. از سرنگ های مطابق با همان ظرفیت استفاده نمایید. به عنوان مثال اگر قصد یک تزریق ساده دارید، سرنگ ۲ تا ۵ میلی لیتر میتواند مناسب باشد.
شما میتوانید انواع سرنگ و سر سوزن های با کیفیت را در فروشگاه اینترنتی تجهیز گستران ابوریحان مشاهده و اقدام به خرید نمایید.
همچنین میتوانید از سایر وسایل تزریقات و پانسمان نیز دیدن کنید.
فرق بین سرنگ و آمپول چیست؟
سرنگ و آمپول دو وسیله‌ی متداول برای نگهداری و تزریق مواد دارویی هستند، اما تفاوت‌های مهمی در قالب و عملکرد آنها وجود دارد. در ادامه، به تفاوت‌های اصلی بین سرنگ و آمپول اشاره خواهم کرد:
قالب:
- سرنگ:
سرنگ شامل سوزن و بدنه‌ای است که به صورت قابل جدا شدن به سوزن متصل میشود. بدنه سرنگ معمولاً شامل تیغه و کپسول است که مواد دارویی را نگهداری و به سوزن منتقل میکند.
- آمپول:
آمپول به صورت یک لوله شیشه‌ای است که مقدار دقیقی از دارو را درون خود نگهداری میکند. در بالای آمپول، یک نقطه ضعیف و شکننده وجود دارد که با شکستن آن محتویات آمپول قابل دسترسی میشوند.
نگهداری:
- سرنگ:
در سرنگ، داروها درون کپسول مخصوص قرار میگیرند. کپسول باز و دارو در سوزن قرار میگیرد، سپس سرنگ بسته میشود. این فرآیند به دلیل قابل جداسازی سوزن و بدنه سرنگ، امکان استفاده از داروهای مختلف را در یک سرنگ ممکن می‌سازد.
- آمپول:
در آمپول، دارو درون لوله شیشه‌ای نگهداری میشود. آمپول به صورت یک قطعه جامد و یکبار مصرف است و پس از شکسته شدن، دارو را آماده تزریق میکند. به دلیل این که آمپول‌ها یکبار مصرف هستند، استفاده از داروهای مختلف در یک آمپول ممکن نیست.
طرز استفاده:
- سرنگ:
سرنگ بیشتر برای تزریقات با حجم کمتر و کنترل دقیق‌تر ماده تزریقی به کار میرود. از جمله کاربردهای معمول سرنگ، تزریقات زیرجلدی و وریدی کوچک است.
- آمپول:
آمپول بیشتر برای تزریقات با حجم بزرگتر به عنوان یک دوز یکبار مصرف استفاده میشود. معمولاً در تزریقات عضلانی و وریدی بزرگ استفاده میشود.
انتقال و حمل‌ونقل:
- سرنگ:
سرنگها به دلیل قابل جداسازی سوزن از بدنه، در حمل‌ونقل وذخیره‌سازی داروها به‌صورت جداگانه و کم‌حجم کمک میکنند. همچنین، سرنگها معمولاً به‌صورت تک استفاده قابل استفاده هستند.
- آمپول:
آمپول‌ها به‌صورت یکپارچه و غیرقابل جداسازی هستند، بنابراین برای حمل و نقل و ذخیره‌سازی داروها به‌صورت دقیق و محکم ترجیح میشوند. آمپول‌ها به‌عنوان یک واحد منفصل تولید و عرضه میشوند و برچسب داروها و اطلاعات مربوط به آنها روی آمپول نوشته میشود.
به‌طور کلی، استفاده از سرنگ یا آمپول بسته به نوع و حجم دارو، نیازهای تزریق و توصیه‌های پزشک است. همچنین، قوانین و مقررات مربوط به استفاده و دسترسی به داروها در هر کشور نیز ممکن است نقشی در انتخاب بین سرنگ و آمپول داشته باشد. در هر صورت، رعایت دستورالعمل‌های پزشک و استفاده از وسایل تمیز و ضدعفونی شده در هر دو حالت بسیار مهم است.
سوالات متداول کاربران:
۱-قیمت سرنگ چقدر است؟
سرنگ ها با توجه به حجم معینی که دارند تعیین قیمت میشوند. همچنین نوع دو تکه بودن یا سه تکه بودن آن در تعیین قیمت نقش دارند. بطور حدودی و به عنوان مثال سرنگ های با ظرفیت ۲ سی سی و در نوع دو تکه کمترین قیمت را داشته و در حال حاضر حدود ۷۰۰-۸۰۰ تومن است. هرچه حجم سرنگ بالاتر برود طبیعتا قیمت آن نیر افزایش می یابد.
۲- سرنگ فلزی چیست؟
سرنگ ها به غیر از نوع پلاستیکی و شیشه ای، در نوع فلزی نیز تولید میشوند که در دامپزشکی ها فقط قابل استفاده می باشند. از این نوع سرنگ میتوان چند بار استفاده کرد.
۳- کدام برند سرنگ ، کیفیت خوبی دارد؟
خوشبختانه سرنگ های ایرانی توانسته اند با داشتن کیفیت های خوب، جایگزین سرنگ های خارجی گردند. از بهترین برند های سرنگ ، میتوان به برند آوا ، سوپا ، میبد یاس ، ورید ، سها و یزد اشاره کرد.
۴- انواع سرنگ خونگیری کدام است؟
سرنگ لوئر اسلیپ ساده و در انواع حجم های ۲ سی سی تا ۱۰ سی سی جهت انجام آزمایشات و خونگیری به کار میرود. سرنگ های خونگیری می بایست استریل و دارای روکش سیلیکونی برای به حداقل رساندن درد باشند.
کلام آخر:
سرنگ ها نقش مهمی در حوزه های مختلف از جمله پزشکی، دامپزشکی، صنعتی و … پیدا کرده اند. بدون وجود سرنگ، تقریبا میتوان گفت انجام بسیاری از اعمال پزشکی ناممکن است. اینکه از کدام یک از سرنگ ها استفاده شود، کاملا بستگی به نوع کار و نظر شخص پزشک و پرستار دارد. امیدواریم این مطلب برای شما کاربران عزیز مورد پسند واقع شده باشد. از اینکه تا پایان ما را همراهی کردید از شما سپاسگزاریم.
گروه پژوهشی ، صنعتی ، بازرگانی تجهیز گستران ابوریحان به عنوان یکی از به روزترین فروشگاه‌های اینترنتی در زمینه تجهیزات پزشکی می باشد . از پر فروش ترین محصولات این فروشگاه می توان به : مچ بند دست ، کتف بند ، آرنج بند ، شکم بند ، قوزک بند پا ، گردن بند طبی ، زانو بند طبی و کمر بند طبی اشاره کرد .