انواع سرنگ
یکی از پر مصرف ترین و پر کاربردترین تجهیزات مصرفی در حوزه پزشکی، انواع سرنگ است. سرنگ ها در انواع مختلف با کاربرد های متفاوت به بازار عرضه می شوند. از جمله انواع آن، در سایز بندی، سرنگ سر پیچ دار، سرنگ فشاری و سرنگ نسولین و… است.
سرنگ چیست و اجزاء آن کدام است؟
به لوله مدرجی که با فشار دادن انتهای آن، مایعات و دارو ها به جلو آمده و از طریق سر سوزن، وارد بدن می شود سرنگ می گویند. این وسیله استریل بوده و به طور عمده برای تزریقات و نمونه گیری مورد استفاده قرار می گیرد. سرنگ ها دارای اجزاء مختلفی هستند از جمله:
۱- محفظه یا بدنه: مخزنی مدرج شده است که دو کار انجام میدهد. اول اینکه بخاطر شفاف بودنش، فرد تزریق کننده می تواند از وجود حباب هوا(که بسیار خطرناک است) مطلع شود. دوم اینکه مدرج بودن محفظه باعث می شود تا میزان مایع تزریقی کنترل شود.
۲- پیستون (گسکت): فشار وارده از سمت سیلندر، توسط این قطعه لاستیکی سیاه رنگ کنترل می شود. همچنین پیستون، از نشت ماده تزریق به فضای بین سیلندر و بدنه جلوگیری می کند.
۳- سیلندر : به قسمتی که به گسکت متصل شده و سبب آسان کردن و راحتی استفاده می شود، سیلندر می گویند.
۴- سر سوزن: اخرین جزء یک سرنگ، سر سوزن آن به شمار می آید. سر سوزن یا نیدل بسته به نوع سرنگ، می تواند به صورت پیچی و یا فشاری روی بدنه بسته شود. سر سوزن ها که به آن نیدل نیز می گویند دارای ضخامت و طول های متفاوتی است که در ادامه به آن اشاره میکنیم.
انواع سرنگ کدام اند؟
سرنگ ها بر اساس چند معیار به دسته های مختلفی تقسیم می شوند. از نظر حجم، سرنگ ها از کوچکترین حجم شامل ۰/۳ سی سی شروع شده و به حجم های ۲ ، ۳ ، ۵ ، ۱۰ ، ۲۰ ، ۵۰ خاتمه پیدا می کنند. هر سی سی معادل یک میلی لیتر است. بزرگ ترین سرنگ، سرنگ ۵۰ سی سی و سرنگ گاواژ (سرنگ گاوی) هستند.
طبقه بندی دیگر سرنگ ها بر اساس نوک آنها می باشد که به چهار دسته مهمه، ساده، پیچی، کاتتری و خارج از مرکز تقسیم می شوند. دو دسته ساده و پیچی برای تزریقات انسانی کاربرد دارند.
سرنگ ها را می توان به دو نوع سه تکه و دو تکه نیز طبقه بندی کرد. بر این اساس، تمام سرنگ های سه تیکه دارای قطعه ای به نام پیستون هستند و سرنگ های دو تیکه فاقد آن هستند. سرنگ های سه تیکه از قیمت بیشتری نسبت به دو تیکه بر خوردارند. همانطور که گفته شد، پیستون قطعه مهمی بوده و از نشت مایع جلوگیری می کند.
۱- سرنگ سر پیچ دار (لوئر لاک):
در این سرنگ، سر سوزن کاملا روی بدنه سرنگ مانند پیچ، قفل می شود. بنابراین احتمال نشتی دارو و یا پرت شدن سر سوزن نزدیک به صفر است. همین امر، دلیل برتری سرنگ های پیچی به نسبت به سرنگ های ساده می باشد. سرنگ های لوئر لاک حتما سه تیکه و دارای پیستون هستند. همچنین تعویض سر سوزن به راحتی امکان پذیر است.
۲- سرنگ فشاری ساده (لوئر اسلیپ):
این نوع سرنگ، مناسب برای تزریق دارو و خون گیری است. در اکثر آزمایشگاه ها و مراکز درمانی از این نوع سرنگ برای نمونه برداری آزمایشگاهی و تزریقات استفاده می شود. سرنگ های فشاری ساده می توانند در دو نوع، دو تکه و سه تکه ساخته شوند. این سرنگ ها قیمت کمتری در مقایسه با نوع لوئر لاک دارند.
۳- سرنگ انسولین:
سرنگ انسولین دارای ویژگی های خاص بوده که افراد دیابتی می توانند از آن برای تزریق انسولین خود استفاده کنند. این سرنگ ها در حجم های ۰/۳ سی سی، نیم سی سی و ۱ سی سی طراحی می شوند. سرنگ انسولین در انواع سر جدا ، سر خود و لوئر لاک به بازار عرضه می گردند. از نوع لوئر لاک آن می توان برای تزریق مواد مزوتراپی و ژل نیز بهره برد.
۴- سرنگ توبرکولین:
از این نوع سرنگ بیشتر برای تزریق مایعاتی که غلیظ هستند و باید به مقدار کم تزریق گردند استفاده می شود. همچنین مناسب درناژ لوله ها و شست و شوی زخم نیز هستند. سرنگ توبرکولین دارای محفظه باریک و سر سوزن کوتاه است که برای تزریق کودکان هم مناسب است. حجم این نوع سرنگ، ۱ سی سی می باشد.
۵- سرنگ گاواژ:
سرنگ گاواژ دارای بالاترین حجم به ظرفیت ۵۰ سی سی هستند که تنها برای انتقال غذا و دارو مورد استفاده قرار می گیرند. طراحی نوک آن به شکل مخروطی بوده که سبب کاربری راحت تر و قرار گرفتن آسان مایعات در داخل سوند معده می شود. از دیگر کاربرد سرنگ گاواژ می توان به شست و شوی مثانه و تخلیه و ترشحات مواد از معده اشاره کرد.
6- سرنگ شیشه ای:
سرنگ شیشه‌ای با ویژگی های خاص مانند مقاومت و کیفیت بیشتر از سایر سرنگ ها متمایز است و زمانیکه سرنگ های پلاستیکی قابل استفاده نباشند، باید این نوع سرنگ را به کار گرفت. این سرنگ ها با دستگاه اتوکلاو استریل می شوند و می توان چند بار از آن ها بعد از استریل کردن مجدد، استفاده کرد. سرنگ های شیشه ای قابلیت تحمل دمای بالا را دارند.
از دیگر کاربرد این سرنگ، در حوزه زیبایی به جهت تزریق ژل و بوتاکس می باشد. قیمت این سرنگها گران قیمت تر از سرنگ های پلاستیکی می باشد. یکی از با کیفیت سرنگ های شیشه ای موجود در بازار، سرنگ شیشه ای بی دی (BD) می باشد.
7- سرنگ شست و شو:
سرنگ شست و شو، در عصب کشی دندان زمانیکه کانال ریشه دندان از عصب دندان کاملا پاکسازی شد نیاز به شست و شو ریشه دارد . شست و شو به جهت خارج کردن باقیمانده های ذرات پالپ یا خارج کردن باکتری و میکروب هایی که احتمالا در حین عصب کشی وارد کانال ریشه دندان شده‌اند.
دندانپزشک لازم است این مدت مرتبا کانال ریشه را شست و شو دهد. برای شست و شوی ریشه دندان از یک سرنگ شستشو و سر سوزن و یا (nsk) استفاده می شود . دندانپزشک بسته به میزان نیاز خود از محلول شست و شو دهنده کشیده و به داخل کانال ریشه دندان هدایت می کند.
بهترین سرنگ برای تزریق عضلانی؟
بهترین سرنگ برای تزریقات عضلانی به ویژه وقتی که دارو ها یا مواد تزریقی به طور مستقیم و عمیق در عضله تزریق می شوند، سرنگ با سوزن بزرگ و سر نوک تیز معمولا با حجم بزرگتر مناسب است. در ادامه به توضیح برخی از ویژگی های سرنگ های مناسب برای تزریقات عضلانی می پردازم:
حجم سرنگ:
برای تزریقات عضلانی، سرنگ های با حجم بزرگتر معمولا مناسب هستند. این امر به دلیل این است که تزریق مواد به عضلات نیازمند حجم بیشتری است و سرنگ با حجم مناسب می تواند این نیاز را برآورده کند. سرنگ های با حجم ۳۰ میلی لیتر و ۵۰ میلی لیتر برای تزریقات عضلانی بسیار مرسوم هستند.
سوزن:
سوزنی که به سرنگ متصل می شود نیز مهم است. سوزن با قطر و طول مناسب برای نفوذ به عمق عضله و تزریق ماده تزریقی به صورت دقیق و دردناک کمتر استفاده می شود. سوزن با قطر ۲۲ تا ۲۵ گیج و طول ۳۸ تا ۵۱ میلی متر برای تزریقات عضلانی پیشنهاد می شود.
سر نوک تیز:
سرنگ با سری که نوک تیزی دارد، به راحتی و با کمترین مقاومت به عمق عضله نفوذ می کند و تزریق ماده را آسان تر می سازد. این موضوع باعث کاهش درد و عدم نیاز به فشار زیاد برای تزریق می شود.
در نهایت، برای استفاده مناسب از سرنگ برای تزریقات عضلانی، مهم است که دستورالعمل ها و توصیه های پزشک یا پرستار را رعایت کنید و در صورت ابهام، با حرفه‌ای مرتبط مشورت کنید.
برند های معتبر سرنگ
- برند بی دی BD: این برند در سال 1961 در کشور آمریکا تاسیس شده و عنوان اولین برند تاسیس تولید کننده سرنگ زیر جلدی را به نام خودش زده است. بی دی به صورت تخصصی انواع سرنگ انسولین شیشه ای، نیم میل، یک میل و… را با گیج های گوناگون تولید می کند.
- برند ورید: ورید از بزرگ ترین تولید کنندگان تجهیزات پزشکی است. این برند دارای انواع استاندارد ها و گواهینامه های جهانی است و محصولات یک بار مصرف، استریل و بر پایه مواد مدیکال گرید پزشکی را تولید می کند.
- برند آوا: این برند از معروف ترین برند ها تولید کننده سرنگ است. این برد در بخش های مختلفی مانند تزریقات، آزمایشگاه، زیبایی و دندان پزشکی فعالیت می کند. آوا دارای انواع گواهینامه ها و استاندارد های جهانی است.
- برند سوپا: این برند انواع تجهیزات پزشکی یک بار مصرف را تولید می کند. انواع سرنگ های سوپا با سایز ها و مدل های مختلف و مطابق با استاندارد های بین المللی تولید می شود.
هنگام خرید سرنگ مناسب به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
در مرحله اول باید تعیین کنید که هدف از تزریق و انتخاب سرنگ کدام است. به عنوان مثال، قصد دارید تزریق داخل وریدی انجام دهید یا تزریق عضلانی و یا زیر جلدی؟
- از سرنگ های انسولین که دارای ظرفیت های نیم سی سی و ۱ سی سی هستند، برای تزریق انسولین و یا موارد تزریقات ژل و بوتاکس استفاده می شود.
- سرنگ های ۲ سی سی ، ۳ و ۵ سی سی، مناسب تزریقات دارو در داخل ورید در مراکز درمانی، بیمارستانی می باشد.
- سرنگ های ۱۰ و ۲۰ سی سی، عموما برای مواردی مانند آزمایشگاهی ، تزریق آنتی بیوتیک ها، شست و شو ( مانند شست و شوی بینی) البته بدون استفاده از سر سوزن، به کار برده می شوند.
- سرنگ های ۵۰ سی سی که قابل استفاده تا ۶۰ سی سی نیز هستند، برای تزریق چربی، تزریق دارو به دام و در کلینیک های دامپزشکی و پزشکی برای نمونه گیری خون نیز کاربرد دارند.
در مرحله بعد، انتخاب سر سوزن از دیگر پارامتر های مهمی است که باید به آن دقت کنید.در تصویر زیر، مشخصات نوع سر سوزن و نوع تزریق را مشاهده می کنید.
توجه به نوع بسته بندی از نکات مهم دیگری است که باید هنگام خرید به آن توجه کرد. سرنگ های پزشکی هنگام تولید توسط گاز اتیلن اکساید، کاملا استریل و پلمپ می شوند. هنگام استفاده در صورت مشاهده سوراخ شدگی در بسته بندی، از استفاده کردن آن اجتناب کنید. تاریخ انقضا نیز حتما باید مورد توجه قرار بگیرد.
شفاف بودن محفظه‌ی سرنگ و سفید بودن آن می تواند به تزریق کننده این اطمینان را از بابت عدم وجود حباب های هوایی بدهد. سرنگ هایی که بدنه رنگی دارند احتمال ایجاد خطا را بیشتر می کند.
توجه به انتخاب نوع سرنگ بر اساس حجم مورد نیاز: همواره دقت کنید چه حجمی از مایع یا دارو نیاز است تزریق شود. از سرنگ های مطابق با همان ظرفیت استفاده نمایید. به عنوان مثال اگر قصد یک تزریق ساده دارید، سرنگ ۲ تا ۵ میلی لیتر می تواند مناسب باشد.
شما می توانید جهت خرید سرنگ و سر سوزن های با کیفیت را در فروشگاه اینترنتی تجهیز گستران ابوریحان مشاهده و اقدام به خرید نمایید.
همچنین میتوانید از سایر وسایل تزریقات و پانسمان نیز دیدن کنید.
فرق بین سرنگ و آمپول چیست؟
سرنگ و آمپول دو وسیله متداول برای نگهداری و تزریق مواد دارویی هستند، اما تفاوت های مهمی در قالب و عملکرد آن ها وجود دارد. در ادامه، به تفاوت های اصلی بین سرنگ و آمپول اشاره خواهم کرد:
قالب:
- سرنگ: سرنگ شامل سوزن و بدنه‌ای است که به صورت قابل جدا شدن به سوزن متصل می شود. بدنه سرنگ معمولا شامل تیغه و کپسول است که مواد دارویی را نگهداری و به سوزن منتقل می کند.
- آمپول: آمپول به صورت یک لوله شیشه‌ای است که مقدار دقیقی از دارو را درون خود نگهداری می کند. در بالای آمپول، یک نقطه ضعیف و شکننده وجود دارد که با شکستن آن محتویات آمپول قابل دسترسی می شوند.
نگهداری:
- سرنگ: در سرنگ، دارو ها درون کپسول مخصوص قرار می گیرند. کپسول باز و دارو در سوزن قرار می گیرد، سپس سرنگ بسته می شود. این فرآیند به دلیل قابل جداسازی سوزن و بدنه سرنگ، امکان استفاده از دارو های مختلف را در یک سرنگ ممکن می سازد.
- آمپول: در آمپول، دارو درون لوله شیشه‌ای نگهداری می شود. آمپول به صورت یک قطعه جامد و یکبار مصرف است و پس از شکسته شدن، دارو را آماده تزریق می کند. به دلیل این که آمپول ها یکبار مصرف هستند، استفاده از دارو های مختلف در یک آمپول ممکن نیست.
طرز استفاده:
- سرنگ: سرنگ بیشتر برای تزریقات با حجم کمتر و کنترل دقیق تر ماده تزریقی به کار می رود. از جمله کاربرد های معمول سرنگ، تزریقات زیرجلدی و وریدی کوچک است.
- آمپول: آمپول بیشتر برای تزریقات با حجم بزرگتر به عنوان یک دوز یکبار مصرف استفاده می شود. معمولا در تزریقات عضلانی و وریدی بزرگ استفاده می شود.
انتقال و حمل و نقل:
- سرنگ: سرنگها به دلیل قابل جداسازی سوزن از بدنه، در حمل و نقل و ذخیره سازی دارو ها به‌صورت جداگانه و کم حجم کمک می کنند. همچنین، سرنگ ها معمولا به صورت تک استفاده قابل استفاده هستند.
- آمپول: آمپول ها به صورت یکپارچه و غیرقابل جداسازی هستند، بنابراین برای حمل و نقل و ذخیره‌سازی دارو ها به صورت دقیق و محکم ترجیح می شوند. آمپول ها به عنوان یک واحد منفصل تولید و عرضه می شوند و برچسب دارو ها و اطلاعات مربوط به آن ها روی آمپول نوشته می شود.
به طور کلی، استفاده از سرنگ یا آمپول بسته به نوع و حجم دارو، نیاز های تزریق و توصیه های پزشک است. همچنین، قوانین و مقررات مربوط به استفاده و دسترسی به دارو ها در هر کشور نیز ممکن است نقشی در انتخاب بین سرنگ و آمپول داشته باشد. در هر صورت، رعایت دستورالعمل های پزشک و استفاده از وسایل تمیز و ضد عفونی شده در هر دو حالت بسیار مهم است.
سوالات متداول کاربران:
۱-قیمت سرنگ چقدر است؟
سرنگ ها با توجه به حجم معینی که دارند تعیین قیمت می شوند. همچنین نوع دو تکه بودن یا سه تکه بودن آن در تعیین قیمت نقش دارند. بطور حدودی و به عنوان مثال سرنگ های با ظرفیت ۲ سی سی و در نوع دو تکه کم ترین قیمت را داشته و در حال حاضر حدود ۷۰۰-۸۰۰ تومن است. هرچه حجم سرنگ بالاتر برود طبیعتا قیمت آن نیر افزایش می یابد.
۲- سرنگ فلزی چیست؟
سرنگ ها به غیر از نوع پلاستیکی و شیشه ای، در نوع فلزی نیز تولید می شوند که در دامپزشکی ها فقط قابل استفاده می باشند. از این نوع سرنگ می توان چند بار استفاده کرد.
۳- کدام برند سرنگ ، کیفیت خوبی دارد؟
خوشبختانه سرنگ های ایرانی توانسته اند با داشتن کیفیت های خوب، جایگزین سرنگ های خارجی گردند. از بهترین برند های سرنگ ، میتوان به برند آوا ، سوپا ، میبد یاس ، ورید ، سها و یزد اشاره کرد.
۴- انواع سرنگ خون گیری کدام است؟
سرنگ لوئر اسلیپ ساده و در انواع حجم های ۲ سی سی تا ۱۰ سی سی جهت انجام آزمایشات و خون گیری به کار می رود. سرنگ های خون گیری می بایست استریل و دارای روکش سیلیکونی برای به حداقل رساندن درد باشند.
کلام آخر:
سرنگ ها نقش مهمی در حوزه های مختلف از جمله پزشکی، دامپزشکی، صنعتی و … پیدا کرده اند. بدون وجود سرنگ، تقریبا می توان گفت انجام بسیاری از اعمال پزشکی ناممکن است. اینکه از کدام یک از سرنگ ها استفاده شود، کاملا بستگی به نوع کار و نظر شخص پزشک و پرستار دارد. امیدواریم این مطلب برای شما کاربران عزیز مورد پسند واقع شده باشد.
گروه پژوهشی ، صنعتی، بازرگانی تجهیز گستران ابوریحان به عنوان یکی از به روزترین فروشگاه‌های اینترنتی در زمینه تجهیزات پزشکی می باشد. از پر فروش ترین محصولات این فروشگاه می توان به: مچ بند دست ، کتف بند ، آرنج بند ، شکم بند ، قوزک بند پا ، گردن بند طبی ، زانو بند طبی و کمر بند طبی اشاره کرد.