پانسمان زخم یک روش درمانی است که با استفاده از مواد و تکنیک های خاص، سریعاً زخم های حاد را پوشش داده و از عفونت و از دست رفتن خون جلوگیری میکند. این روش برای زخم هایی که نیاز به مداخله فوری دارند، مانند زخم های ناشی از تصادفات، جراحی ها، سوختگی ها، گزیدگی ها و نیش ها، مناسب است. هدف از پانسمان فوری زخم کاهش درد، کنترل خونریزی، جلوگیری از آلودگی، حفظ رطوبت و ایجاد شرایط مناسب برای ترمیم زخم است.
پانسمان نوین چیست؟
پانسمان نوین یا پانسمان پیشرفته، یک فناوری پیشرفته در حوزه درمان زخم‌ها و آسیب‌های پوستی است. این نوع پانسمان‌ها از مواد خاص ساخته میشوند که قابلیت‌های ویژه‌ای مانند جذب رطوبت، ضدعفونی کنندگی، تنظیم فشار، نفوذپذیری هوا و ترمیم بافت را دارا هستند. از مزایای پانسمان نوین میتوان به بهبود سریعتر و بهتر زخم‌ها، کاهش خطر عفونت، حفظ رطوبت مناسب در منطقه زخم، کاهش نیاز به تعویض مکرر پانسمان و بهبود راحتی بیمار اشاره کرد. این فناوری پانسمان نوین در حوزه پزشکی و مراقبت از زخم‌ها به منظور ارتقای فرآیند ترمیم بافت و بهبود سریعتر زخم‌ها به کار گرفته میشود.
انواع پانسمانهای نوین
پانسمان نوین یا پانسمان پیشرفته در انواع مختلفی در دسترس است. برخی از انواع رایج پانسمان نوین عبارتند از:
- پانسمانهای آنتی‌باکتریال: دارای خاصیت ضدعفونی کننده هستند و با کاهش ریسک عفونت در منطقه زخم، فرآیند بهبود را تسریع میکنند.
- پانسمانهای آب‌دوست: این نوع پانسمان‌ها از جنس‌هایی ساخته میشوند که رطوبت را در منطقه زخم حفظ میکنند و به ترمیم سریعتر بافت کمک میکنند.
- پانسمانهای نفوذپذیر هوا: به بدن اجازه تبادل هوا و تهویه مناسب را می‌دهند و در زخم‌هایی که نیاز به تهویه دارند، مفید هستند.
- پانسمانهای ترمیم بافت: موادی را شامل میشوند که به ترمیم و بازسازی بافتهای آسیب دیده کمک میکنند و فرآیند ترمیم را تسریع میکنند.
- پانسمانهای فشاری: این نوع پانسمان‌ها فشار متناسب را به منطقه زخم اعمال میکنند و به کاهش التهاب و بهبود عملکرد سیستم عروقی کمک میکنند.
- پانسمانهای سیلیکونی: از مواد سیلیکونی ساخته شدهاند و به ترمیم بافت و کاهش جوش‌های ناشی از زخم کمک میکنند.
- پانسمانهای ترموسنسیتیو: با استفاده از حرارت بدن به شکل ژلی تبدیل میشوند و منطقه زخم را محافظت و تسکین می‌بخشند.
همچنین، پانسمانهای نوین ممکن است در اندازه‌ها و شکل‌های مختلفی موجود باشند، از قابلیت‌های خاصی مانند ضدآب بودن برخوردار باشند و برای نواحی مختلف بدن مثل زخمهای بزرگ، سوختگی‌ها، ارتفاعات و زخمهای قابل دسترس استفاده شوند.
انواع پانسمان فوری زخم
بسته به نوع، مکان، اندازه و عمق زخم. برخی از انواع پانسمان فوری زخم عبارتند از:
پانسمان های فشاری
پانسمان های فشاری نوعی پانسمان هستند که با فشار زیادی بر روی زخم قرار میگیرند تا خونریزی را کنترل کنند. این پانسمان ها از پارچه های نرم و جاذب تشکیل شدهاند و برای زخم هایی که خونریزی زیادی دارند، مثل زخمهای شریانی، مناسب هستند
این نوع پانسمان باعث میشوند که خون در محل زخم لخته شود و جریان خون را متوقف کند. اما این پانسمان ها گردش خون را در بافتهای اطراف زخم از بین نمیبرند و به ترمیم زخم کمک میکنند
پانسمان های فشاری همچنین میتوانند از تورم، عفونت، گرمای زخم و از دست رفتن مایعات جلوگیری کنند
پانسمان های مرطوب
این نوع پانسمان با حفظ رطوبت در محل زخم، از خشک شدن و چسبیدن زخم به پانسمان جلوگیری میکند. این پانسمان ها میتوانند از مواد مختلفی مانند هیدروژل، هیدروکلوئید، الیاف و فوم تشکیل شوند و برای زخم هایی که ترشحات کمی دارند، مثل زخم های سطحی و متوسط، مناسب هستند.
پانسمانهای ضدعفونی کننده
این نوع پانسمان با دارا بودن مواد ضدعفونی کننده مانند ید، نقره، مس، یا عسل، از رشد باکتری ها و قارچ ها در زخم جلوگیری میکند. این پانسمان ها میتوانند به صورت محلول، کرم، ژل، پودر، یا الیاف مورد استفاده قرار گیرند و برای زخم هایی که خطر عفونت زیادی دارند، مثل زخم های عمیق و چرکی، مناسب هستند.
پانسمان با چسب
این نوع پانسمان شامل یک تکه چسب دار است که روی آن یک پد گازی قرار دارد. این پانسمان برای زخم های سطحی و خونریزی کم مناسب است.
پانسمان باز
این نوع پانسمان شامل استفاده از مواد ضد عفونی کننده یا دارویی است که روی زخم ریخته می شود. این پانسمان برای زخم های عمیق، آلوده، خونریزی شدید یا در ناحیه حساس مناسب است.
پانسمان پیشرفته
این نوع پانسمان شامل مواد زیست سازگار است که با توجه به نیاز زخم، رطوبت، دما، فشار یا گاز را تنظیم می کنند. این پانسمان برای زخم های نکروزه، فشاری، دیابتی یا سوختگی مناسب است.
پماد برای پانسمان فوری زخم
برای پانسمان فوری زخم، می توانید از پماد هایی که دارای خاصیت ضد عفونی کننده، التیام بخش و ضد التهاب هستند استفاده کنید. برخی از این پماد ها عبارتند از
پماد نئوسپورین
شامل سه نوع آنتی بیوتیک است و می تواند عفونت زخم را جلوگیری کند.
پماد آلوئه ورا
دارای خاصیت التیام بخش و ضد التهاب است و می تواند التهاب و درد زخم را کاهش دهد.
پماد کالاندولا
از گل های زرد رنگ گیاهی به نام مریم گلی تهیه می شود و دارای خاصیت ضد قارچ، ضد باکتری و ضد ویروس است و می تواند زخم را تسریع کند.
لطفاً قبل از استفاده از هر گونه پماد، مطمئن شوید که به آن حساسیت ندارید و همچنین به نظرات پزشک خود گوش کنید.
از کجا بفهمیم کدام زخم ها نیاز به پانسمان فوری دارند؟
به طور کلی، زخم هایی که عمیق، گشاد، خونریزی شدید، عفونی یا ناشی از گازگرفتگی توسط انسان یا حیوان هستند، نیاز به پانسمان فوری و مراجعه به پزشک دارند. برخی از نشانه هایی که نشان می دهند زخم نیاز به پانسمان فوری دارد عبارتند از:
- عمق زخم بیش از ۲ سانتی متر باشد.
- با فشار مستقیم خونریزی متوقف نشود.
- خونریزی بیش از ۲۰ دقیقه ادامه داشته باشد.
- خونریزی ناشی از تصادف شدید باشد.
- زخم های ناشی از له شدگی و سوختگی شدید
- زخم ناشی از گازگرفتگی توسط انسان و حیوان
- زخمی که عمیق باشد و یا آلوده به خاک باشد و سابقه واکسیناسیون کزاز را به خاطر نیاورید.
پانسمان فوری زخم سر
زخم سر ممکن است خطرناک باشد و نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشد. اگر زخم عمیق، گشاد، خونریزی شدید یا عفونی است، لطفاً به اورژانس مراجعه کنید.
اما اگر زخم سطحی و کوچک است، می توانید با رعایت اصول بهداشتی آن را در خانه پانسمان کنید. برای این کار، مراحل زیر را دنبال کنید:
- ابتدا دستان خود را با صابون و آب تمیز کنید و دستکش بپوشید.
- زخم را با آب تمیز بشویید و اگر موجود بود، ذرات خارجی را با موچین بردارید.
- زخم را با یک حوله یا گاز تمیز خشک کنید و اگر لازم بود، از یک پماد ضد عفونی کننده استفاده کنید.
- زخم را با یک گاز پانسمان یا چسب زخم بپوشانید و آن را با یک بانداژ یا یک تکه پارچه محکم کنید. اگر زخم روی سر است، می توانید از یک باند مثلثی برای پانسمان استفاده کنید
- پانسمان را هر روز یا هر زمانی که کثیف شد، عوض کنید و نشانه های عفونت را بررسی کنید.
پانسمان فوری زخم در منزل
پانسمان در منزل یکی از روش های مراقبت از زخمهای باز است که با رعایت اصول بهداشتی و استریلیتی انجام میشود. بستن زخم یا پانسمان در منزل میتواند از مراجعه روزانه به مراکز درمانی برای تعویض پانسمان جلوگیری کند و به بهبود سریعتر زخم کمک کند. برای انجام پانسمان دست، طریقه پانسمان زخم در منزل شما نیاز به تجهیزاتی مانند: گاز استریل، محلول شستشوی زخم، چسب زخم، بانداژ و دستکش دارید. مراحل پانسمان در منزل عبارتند از:
- شستشوی دستها با آب و صابون و پوشیدن دستکش
- باز کردن پانسمان قبلی و شستشوی زخم با محلول مناسب
- خشک کردن زخم با گاز استریل و قرار دادن پانسمان جدید روی زخم
- بستن و نگهداری پانسمان با چسب زخم یا بانداژ
برای چه زخمی از پانسمان فوری استفاده کنیم؟
پانسمان فوری یکی از کمکهای اولیه است که برای زخم های سطحی و خونریزی کم مناسب است. میتوان از پانسمان فوری برای درمان زخم هایی که بر اثر ساییدگی، بریدگی، پارگی یا سوراخ شدگی پوست ایجاد شدهاند استفاده کرد. اما اگر زخم عمیق، آلوده، خونریزی شدید یا در ناحیه حساسی مانند چشم، گوش یا دهان باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
درمان خانگی و فوری زخم ها
برای درمان خانگی زخم ها، باید ابتدا نوع، شدت و میزان زخم را تشخیص داد و سپس از روشهای مناسب برای پاکسازی، ضدعفونی، پوشش و ترمیم زخم استفاده کرد. برخی از روشهای درمان خانگی زخم ها عبارتند از:
شستشوی زخم با آب
این روش برای زخمهای سطحی و خفیف مناسب است. باید زخم را با آب پاک و جاری بشویید و با یک صابون ملایم، آلودگی ها، باقیمانده های عوامل جراحت و باکتری ها را از بین ببرید. این کار را به مدت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه ادامه دهید و سپس زخم را با یک پارچه تمیز خشک و پوشاندن آن.
استفاده از آلوئه ورا
آلوئه ورا گیاهی است که دارای خواص التیام بخش، ضد التهاب، ضد باکتری و ضد قارچ است. میتوانید از ژل آلوئه ورا برای پوشش زخمهای سوختگی، بریدگی، خراشیدگی و شکافتگی استفاده کنید. باید یک لایه نازک از ژل آلوئه ورا روی زخم بمالید و به مدت چند ساعت بگذارید. این کار را دو بار در روز تکرار کنید تا زخم سریعتر بهبود یابد
استفاده از عسل
عسل نیز دارای خواص ضد عفونی کننده، ضد التهاب، ضد اکسایش و مرطوب کننده است. میتوانید از عسل برای درمان زخمهای عمیق، چرکی، عفونی و ترشحی استفاده کنید. باید یک لایه نازک از عسل روی زخم بمالید و با یک باند یا گاز پوشش دهید. این کار را هر روز یک بار تکرار کنید تا زخم کاملاً خشک شود
استفاده از روغن نارگیل
روغن نارگیل نیز دارای خواص ضدعفونی کننده، ضد قارچ، ضد اکسایش و مرطوب کننده است. میتوانید از روغن نارگیل برای درمان زخم های سطحی، خشک و ترک خورده استفاده کنید. باید یک مقدار روغن نارگیل را گرم کنید و با یک پنبه یا گاز روی زخم بزنید. این کار را دو بار در روز انجام دهید تا زخم بهبود یابد
اینها فقط برخی از روشهای درمان خانگی زخم ها هستند که میتوانید از آنها استفاده کنید. اما باید به یاد داشته باشید که این روشها فقط برای زخم های خفیف و بدون عفونت مناسب هستند. اگر زخم شما شدید، عمیق، خونریزی زیاد، عفونی، ترشحی، بوی بد یا تب داشته باشد، باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید و از وی کمک بخواهید. همچنین اگر بعد از استفاده از روشهای درمان خانگی زخم ها، علائمی مانند حساسیت، خارش، سوزش، قرمزی یا بیشتر شدن زخم داشته باشید، باید استفاده از آنها را متوقف کنید و به پزشک مشورت کنید.
مراقبت از زخم پس از پانسمان
برای مراقبت از زخم پس از تعویض پانسمان، موارد زیر را رعایت کنید:
- زخم را از آلودگی، فشار، سایش و ضربه حفظ کنید.
- زخم را در دمای مناسب نگه دارید و از تماس با آب یا مایعات دیگر خودداری کنید.
- زخم را با توجه به دستور پزشک یا پرستار، در بازه های زمانی مشخص، تعویض کنید.
- از مصرف داروهای ضد التهاب، ضد درد، ضد عفونی یا ضد بی حسی که پزشک تجویز کرده است، پیروی کنید.
- از مصرف غذاهای مغذی و غنی از پروتئین، ویتامین C و آهن برای تسریع بهبودی زخم استفاده کنید.
- از فعالیتهای سنگین و ورزشهای شدید که ممکن است زخم را باز کنند یا خونریزی ایجاد کنند، خودداری کنید.
- اگر علائمی مانند تب، درد شدید، قرمزی، تورم، چرک، بوی بد، خونریزی زیاد یا ترشحات غیر طبیعی از زخم دیدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.