دلایل خون در ادرار

خون در ادرار (هماچوری)، از انواع بیماری های کلیه و دستگاه ادراری است که معمولا بزرگ سالان را درگیر می کند. دلایل وجود هماچوری مردان و زنان می تواند متفاوت باشد اما در اکثر مواقع دلیل آن عفونت در دستگاه ادراری، سنگ کلیه یا عوارض جانبی برخی از دارو ها است.

آیا وجود خون در ادرار خطرناک است؟

وجود خون در ادرار می تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی باشد، اما همیشه خطرناک نیست. بسته به علت ایجاد آن می تواند بی ضرر یا نیازمند درمان باشد. اگر خون در ادرار خود مشاهده کردید، حتما این مسئله را با پزشک مطرح نمایید، به ویژه اگر با علائم زیر همراه بود:

• درد شدید در پهلو یا شکم
• تکرر ادرار یا سوزش هنگام ادرار
• لخته های خون در ادرار
• کاهش وزن یا خستگی غیر عادی

علت خون در ادرار

علت خون در ادرار می تواند ناشی از مشکلات مختلفی باشد که برخی از آن ها بی خطر و برخی دیگر جدی هستند. این وضعیت ممکن است به دو صورت ظاهر شود:

• ادرار در خون آشکار: وقتی که ادرار به رنگ صورتی، قرمز یا قهوه‌ای ظاهر می شود.
• ادرار در خون میکروسکپی: وقتی که خون فقط در آزمایش ادرار قابل مشاهده است.

1. رایج ترین و بی خطر ترین علت خون در ادرار

• ورزش شدید: تمرینات سنگین می تواند باعث تحریک مثانه شود و منجر به خون در ادرار به صورت موقت گردد.
• کم آبی بدن: در برخی موارد، کمبود آب می تواند کلیه ها را تحت فشار قرار دهد و باعث خون در ادرار شود.
• مصرف برخی غذا ها: چغندر، ریواس و توت های قرمز و مواد غذایی مانند این ها ممکن است رنگ ادرار را تغییر دهند، طوری که شبیه به وجود خون در ادرار به نظر برسند.

2. عفونت و التهاب، علت خون در ادرار

• عفونت مجرای ادراری (UTI): باکتری ها ممکن است باعث التهاب مثانه شده و منجر به خون ریزی در ادرار شوند.
• پیلونفریت (عفونت کلیه): عفونت کلیه ها می تواند منجر به دفع خون در ادرار و ایجاد درد در پهلو شود.
• التهاب پروستات (پروستاتیت): در مردان، التهاب غده پروستات می تواند علت خون در ادرار باشد.
• گلومرولونفریت: التهاب فیلتر های کلیه که می تواند ناشی از عفونت ها، بیماری های خود ایمنی یا دیابت باشد.

3. علل ساختاری وجود خون در ادرار

• سنگ کلیه یا سنگ مثانه: این سنگ ها می توانند دیواره های مجرای ادراری را خراش دهند و باعث خون ریزی شوند.
• ضربه و آسیب به کلیه یا مثانه: تصادفات یا ورزش های شدید می توانند موجب آسیب و خونریزی شوند.

4. علل جدی و خطرناک

• سرطان مثانه، کلیه یا پروستات: یکی از علائم اولیه این سرطان ها ممکن است وجود خون در ادرار باشد.
• بیماری های خونی (هموفیلی، کم خونی داسی شکل): این بیماری ها می توانند باعث کاهش انعقاد خون و خون ریزی در ادرار شوند. همچنین این مورد ممکن است باعث وجود خون در مدفوع نیز بشود.
• استفاده از دارو های رقیق کننده خون: دارو های رقیق کننده خون مانند آسپرین، وارفارین و هپارین، احتمال ریزش خون در ادرار را افزایش می دهند.

خون در ادرار مردان

خون در ادرار مردان می تواند بسته به عواملی مانند عفونت ادراری، سنگ کلیه یا مثانه و یا ناشی از ورزش سنگین، مصرف دارو یا سرطان مثانه باشد که در همه افراد مشترک هستند و در بالا به آن ها پرداخته شده است. در ادامه به علت های منحصر هماچوری مردان خواهیم پرداخت.

1. بزرگ شدن پروستات

پروستات غده ای است که بخشی از دستگاه تناسلی مردان را تشکیل می دهد و به تولید مایع منی کمک می کند. این غده زیر مثانه و جلوی راست روده قرار گرفته است.

بزرگ شدن پروستات می تواند به مجرای ادرار فشار آورده و سبب خون در ادرار مردان شود. این معضل در حدود 50 درصد از مردان بالغ 50 تا 60 ساله و 90 درصد در مردان بالای 80 سال دیده شده است.

علائم بزرگ شدن پروستات عبارت‌اند از:

• نیاز فوری به ادرار
• تکرر ادرار به خصوص در شب
• مشکل در دفع ادرار
• جریان ضعیف ادرار
• احساس پر بودن مثانه حتی پس از ادرار
• نیاز به فشار آوردن یا زور زدن هنگام ادرار
• وجود خون در ادرار

2. رابطه جنسی شدید و مکرر

گاهی اوقات رابطه جنسی خشن یا انزال مکرر باعث التهاب موقت پروستات یا مجرای ادرار شده و باعث نشت مقدار کمی خون در ادرار شود. این وضعیت معمولا موقتی بوده و با کاهش فعالیت جنسی برطرف می شود. در صورت تداوم خونریزی یا بروز علائمی مانند درد هنگام ادرار یا انزال، باید به پزشک مراجعه کنید.

3.ضربه به کیسه بیضه یا مجرای ادراری

ضربه یا آسیب به ناحیه بیضه، پروستات یا مجرای ادراری در اثر تصادف، ورزش ‌های شدید یا حتی فعالیت جنسی خشن ممکن است باعث خونریزی شود. این نوع آسیب می‌ تواند باعث التهاب یا پارگی جزئی در دیواره‌ های مجاری ادراری شده و موجب خروج خون همراه با ادرار گردد.

4. مصرف استروئید انابولیک در ورزشکاران

برخی مردان، به ‌ویژه ورزشکاران و بدنسازان، از استروئید های آنابولیک برای افزایش حجم عضلانی استفاده می‌ کنند. این مواد می‌ توانند فشار زیادی به کلیه‌ ها وارد کرده و منجر به آسیب بافتی و نشت خون در ادرار شوند.

خون در ادرار زنان

بعضی از علل خون در ادرار زنان، به دلیل تفاوت های آناتومیکی، هرمونی و بیماری های خاص زنان اتفاق می افتد. در اینجا به مهم ترین دلایل هماچوری زنان می پردازیم.

1. عفونت دستگاه ادراری (شایع ترین دلیل خون در ادرار خانم ها)

عفونت مجاری ادراری (UTI) یکی از شایع‌ ترین دلایل خون در ادرار زنان است، زیرا مجرای ادراری زنان کوتاه‌ تر از مردان است و احتمال ورود باکتری‌ ها به مثانه بیشتر است. این عفونت می‌تواند مثانه (سیستیت) یا کلیه‌ ها (پیلونفریت) را درگیر کند و باعث دفع خون همراه با ادرار، سوزش و تکرر ادرار و درد لگنی شود.

2. خونریزی واژینال که با خون درد ادرار اشتباه گرفته می شود

در برخی موارد، خون مشاهده‌ شده در ادرار ممکن است از مجرای ادراری نباشد، بلکه از واژن بیاید. دوره قاعدگی، لکه‌ بینی بین دوره‌ های قاعدگی، یا خونریزی غیر طبیعی رحم ممکن است با خون در ادرار اشتباه گرفته شود. برای تشخیص صحیح، نمونه‌گیری از ادرار (آزمایش ادرار) انجام می‌شود تا مشخص شود که خون واقعا از دستگاه ادراری می‌ آید یا خیر.

3. آندومتریوز مثانه (آندومتریوز ادراری)

آندومتریوز یک بیماری است که در آن بافت پوششی رحم (آندومتر) در خارج از رحم، مانند مثانه یا مجرای ادراری، رشد می‌ کند.

وقتی این بافت ‌ها در زمان قاعدگی تحریک می‌ شوند، ممکن است منجر به خون در ادرار زنان دوره ای (خون در ادرار در زمان قاعدگی)، همراه با درد لگنی، تکرر ادرار، و ناراحتی هنگام ادرار کردن شوند. درمان می‌ تواند شامل هورمون‌ درمانی یا جراحی برای برداشتن بافت‌ های غیر طبیعی باشد.

4. سرطان های زنانه

برخی از سرطان‌ های رحم، دهانه رحم یا تخمدان‌ ها می ‌توانند باعث خونریزی شوند که با خون داخل ادرار اشتباه گرفته می‌شود. در موارد نادر، سرطان های سیستم ادراری مانند سرطان مثانه یا کلیه در زنان ممکن است منجر به خون در ادرار شوند. علائم دیگر شامل درد لگنی، خونریزی غیر طبیعی واژینال و کاهش وزن بی‌ دلیل است.

نتیجه گیری

به طور کلی، وجود خون در ادرار و خون در مدفوع می تواند نشانه ای از مشکلات جزئی تا بیماری های جدی باشد. این علائم نباید نادیده گرفته شوند و نیاز به برسی دقیق دارد. تشخیص به موقع و درمان مناسب می تواند عوارض جدی آن جلوگیری کرده و به حفظ سلامت فرد کمک کند.