اسپکولوم واژینال چیست؟

اسپکولوم واژینال یکی از مهم ترین ابزار های پزشکی برای معاینه زنان است. اسپکولوم واژن ابزاری مخروطی شکل است که در دو نوع فلزی و یک بار مصرف وجود دارد. پزشک با استفاده از این وسیله دید بهتری برای معاینه واژن، برای خود محیا می کند. 

در این مقاله از تجهیزگستران ابوریحان به بررسی این وسیله، کاربرد آن و پاسخ به این سوال که آیا عوارضی ایجاد می کند یا نه می پردازیم. پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

اسپکولوم چیست؟

اسپکولوم ابزاری کاربردی بوده که پزشک به کمک آن می تواند بافت بدن را عقب بزند و بطور دقیق و واضح به معاینات بدن بپردازد‌. استفاده از اسپکولوم کمک شایانی برای معالجه و تشخیص بیماری می کند زیرا تمامی بافت های مزاحم که مانع از دید بهتر برای پزشک می شود کنار می روند و جزئیات ناحیه مورد بررسی کاملا نمایان می شود. اسپکولوم در معاینات قسمت های مختلفی از بدن، مانند گوش، بینی، دهان و واژن مورد استفاده قرار می گیرند. اما کاربردی ترین و پر استفاده ترین نوع از اسپکولوم، اسپکولوم واژینال است. 

اسپکولوم واژینال چیست و چه کاربردی دارد؟

اسپکولوم واژینال، از وسایل مورد نیاز برای پزشکان زنان و زایمان بوده که می توانند از آن برای دقیق بررسی کردن ناحیه داخل واژن و دهانه رحم از آن استفاده کنند. به این ترتیب می توان به کمک اسپکولوم، ترشحات و نوع بیماری از نظر قارچ و یا سایر موارد بطور دقیق تشخیص و یا نمونه برداری شود. این وسیله در حین عمل، زمانیکه نیاز است یک منطقه کوچک برای انجام آزمایشات پاپسمیر بررسی شود، مورد استفاده قرار می گیرد.

اصلی ترین کاربرد اسپکولوم واژینال؛ انجام بایوپسی (Biopsy) یا نمونه برداری از مخاط دهانه رحم است. این معاینه در ارزیابی و تشخیص بیماری های متعددی مفید باشد. برخی از این بیماری ها عبارت‌اند از: عفونت های مقاربتی مانند سوزاک، سیفلیس، تریکوموناس، ویروس های پاپیلومای انسانی و کلامدیا.

از دیگر کاربرد های مهم اسپکولوم واژینال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تست پاپ اسمیر: به نمونه برداری از مخاط رحم جهت تشخیص بیماری‌ های زنان می گویند.
تست فیبرونکتین جنینی: نمونه برداری مخاط گردنه رحم و دهانه آن به منظور بررسی میزان پروتئین غشا های جنینی، جهت جلوگیری از مشکلاتی مانند زایمان زودرس و سقط جنین.
کولپوسکوپی: این وسیله برای بررسی بافت‌ های داخلی وارد واژن شده و پزشک به راحتی می تواند عفونت‌ های لگنی و رحمی، بافت‌ های آسیب دیده از سرطان دهانه رحم، زگیل تناسلی و غیره را تشخیص دهد.

معمولا مرحله بعد از پاپ اسمیر درصورت وجود مشکلات زنانگی، کولپوسکوپی است. برای انجام این کار دهانه رحم را با استفاده از اسپکولوم باز نگه داشته شده و کولپوسکوپ که شبیه دوربین است وارد واژن می شود.

مطالعه بیشتر : کاپ قاعدگی چیست؟

اسپکولوم چند نوع دارد؟

از نظر جنس بدنه، اسپکولوم ها به دو دسته اسپکولوم فلزی و اسپکولوم یکبار مصرف تقسیم می شوند. از نوع فلزی در گذشته بیشتر استفاده می شد اما به دلیل احتمال انتقال عفونت از فردی به فرد دیگر و درست استریل نشدن آن، امروزه نوع فلزی منسوخ شده و کاربرد کمتری پیدا کرده است.

به این صورت که پزشک، اسپکولوم فلزی را برای یک نفر استفاده می کرد و مجددا پس از ضد عفونی کردن به کمک محلول های ضد عفونی، آن را برای نفر بعد به کار می برد. اسپکولوم یکبار مصرف، جایگزین نوع فلزی شده تا برای بیمار هیچگونه خطر و نگرانی وجود نداشته باشد. اما از نظر نوع شکل و ساختار، اسپکولوم ها به دو نوع پیچی و دلفینی تقسیم می شوند.

ویژگی های اسپکولوم یکبار مصرف چیست؟

• لبه های کاملا صیقلی و نرمی دارند و با وارد شدن داخل واژن، هیچگونه ناراحتی و دردی برای بیمار ایجاد نمی کنند. (برخلاف اسپکولوم های فلزی که لبه های تیز و خشنی داشتند)
• یک بار مصرف است و برای هر نفر از یک اسپکولوم استریل شده استفاده می شود و بدین صورت عفونت رخ نمی دهد.
• شفاف است و برای پزشک دید بهتری فراهم می کند.
• قابلیت تنظیم برای میزان باز و بسته شدن را دارد و به راحتی پزشک می تواند با یک دست معاینات را انجام دهد.

نکته: نسل جدید اسپکولوم ها قابلیت داشتن نور و چراغ را دارند که به پزشک برای دید هرچه بهتر و تشخیص صحیح تر کمک می کند. این نوع از اسپکولوم ها، اسپکولوم چراغ دار شناخته می شوند.

طرز استفاده از اسپکولوم واژینال چگونه است؟

نحوه استفاده از اسپکولوم، امری ساده بوده که پیچیدگی خاصی ندارد. برای معاینه واژینال توسط اسپکولوم بدین صورت عمل می شود که؛ ابتدا بیمار روی تخت دراز کشیده، پزشک اسپکولوم را به آرامی وارد دهانه رحم می کند( به منظور ایجاد درد کمتر برای بیمار، می توان مقداری ژل روان کننده روی اسپکولوم قرار داد و سپس آن را وارد واژن کرد). به کمک پیچ های اسپکولوم می توان میزان باز و بسته بودن آن را تنظیم کرد. معاینه به منظور بررسی تمامی ترشحات، کیست و یا عفونت انجام می شود.

در صورت نیاز به بررسی عفونت های ویروسی و یا تشخیص پزشک بر احتمال سرطان رحم، تست پاپ اسمیر حین معاینه انجام می شود. به کمک اسپکولوم دهانه واژن باز‌ نگه داشته می شود، سپس به کمک کاردک های مخصوص و یا وسیله ای به نام سیتو براش، مقداری از سلول های دهانه رحم برداشته و جهت نمونه برداری، آزمایش می شود.

عوارض احتمالی استفاده از اسپکولوم

احتمال انتقال عفونت: در صورت استفاده از اسپکولوم فلزی حتما باید پس از مصرف با مواد ضد عفونی کننده شسته و سپس توسط اتوکلاو به طور کامل استریل گردد. در غیر این صورت ممکن است باعث انتقال عفونت گردد.

احتمالا ایجاد آسیب بافتی: معمولا پزشکان قبل از وارد کردن اسپکولوم به مجرای واژن آن را با ژل های روان کننده (مانند ژل لوبریکانت) آغشته می کنند. درنتیجه احتمال آسیب بافتی ناشی از ورود اسپکولوم کاهش می یابد.

احتمال ایجاد خونریزی: پزشک با دقت در معاینه از بروز خونریزی جلوگیری می کند. البته در هنگام استفاده از اسپکولوم های فلزی این عارضه شایع تر است، لذا توصیه به استفاده از اسپکولوم یک بار مصرف می شود.

سوالات متداول کاربران:

–آیا استفاده از اسپکولوم برای‌ دختران منعی ندارد؟

اسپکولوم ها دارای سه سایز بزرگ، متوسط و کوچک است. سایز بزرگ و متوسط آن برای بانوان و خانم های متاهل می باشد. سایز کوچک آن (s) به دلیل قابلیت کم در میزان بسته و باز شدن اسپکولوم، نفوذ پذیری کم به داخل واژن داشته و تنها می توان با آن ورودی دهانه رحم را بررسی کرد و قابلیت ورود به عمق واژن و آسیب به پرده بکارت را ندارد. لذا استفاده از آن برای دختران مشکلی ایجاد نمی کند.

۲-آیا استفاده از اسپکولوم برای ورود به واژن عوارض و دردی دارد؟

هنگام ورود اسپکولوم ، برای بعضی افراد ممکن است حس ناخوشایند و دردی داشته باشد. برای کاهش درد، اقداماتی مانند شل کردن عضلات واژن و مقعد، آرامش داشتن و کشیدن نفس عمیق، استفاده از ژل لوبریکانت برای روان کردن دستگاه به کار می رود.

۳-معاینه واژینال چیست؟

این معاینه به بررسی اندام‌ تناسلی و جنسی خانم ها که شامل تخمدان، لگن، واژن و رحم می شود می پردازد. یک چک آپ کلی بوده و برای خانم ها (از سن بالای ۲۱ سالگی) حداقل سالی یک بار ضروری است.

۴- علت خونریزی هنگام معاینه واژن چیست؟

احتمال ایجاد لکه بینی پس از معاینه واژینال در بعضی خانم ها و در دوران بارداری وجود دارد که این امر، نگران کننده و خطرناک نیست. علت این است که در دوران بارداری، مخاط واژن تحریک می شوند و با ورود جسم خارجی، مویرگ های کوچکی ممکن است پاره شوند. برای بهبود این خونریزی، باید استراحت کنید، به هیچ عنوان اجسام سنگین بلند نکنید و رابطه نداشته باشید. در صورت شدید شدن خونریزی حتما به پزشک زنان مراجعه کنید.

سایر موارد استفاده از اسپکولوم:

اسپکولوم بینی: از اسپکولوم‌ بینی،‌ می توان برای معاینات دقیق تر مخاط داخل بینی، در حین اتاق عمل و جراحی های زیبایی نیز بهره گرفت.

اسپکولوم دهان: به کمک این وسیله، دهان باز نگه داشته می شود و معاینات دهان و دندان راحت تر صورت می گیرد.

اسپکولوم گوش: از این اسپکولوم برای معاینات داخل گوش به جهت بررسی عفونت های داخل گوش و بیماری های دیگر استفاده می شود. اسپکولوم گوش به راحتی بافت های اطراف را کنار میزند و حفره های داخل گوش مشخص می شود. جنس اسپکولوم گوش و بینی، استیل ضد زنگ است.

در این مقاله سعی کردیم تا شما را با ابزار معاینه هنگام مراجعه به پزشک زنان برای معاینات واژینال آشنا کنیم.‌ توجه داشته باشید اسپکولوم های وارد شده به بازار تمامی استاندارد های پزشکی از نظر جنس بدنه و نشکن بودن هنگام ورود به حفره های بدن را طی کرده اند. پس هیچ گونه جای نگرانی ندارد. از میان اسپکولوم های موجود، اسپکولوم یک بار مصرف بکر و اسپکولوم های مد از جمله بهترین اسپکولوم ها هستند.

شما می توانید برای خرید اسپکولوم بکر به وبسایت تجهیزگستران ابوریحان مراجعه نمایید‌.