کیسه کلستومی چیست و نحوه نصب آن چگونه است؟
کیسه کلستومی، وسیله‌ای است که از ناحیه شکم به روده بزرگ متصل می شود و برای جمع آوری و دفع مواد دفعی مورد استفاده قرار می گیرد. افرادی که به دلیل مشکلاتی مانند انسداد روده یا سرطان، مسیر طبیعی دفع آن ها تغییر کرده است، از این روش استفاده می کنند. کلستومی انواع مختلفی دارد که بسته به محل ایجاد استوما در شکم، به کلستومی عرضی، نزولی یا صعودی تقسیم می شود.
محصولات مرتبط
کیسه های کلستومی نیز در انواع یک تیکه، دو تیکه، قابل شست و شو، قابل برش، ته بسته، فاف و مات طراحی شده‌اند و انتخاب آن ها به نوع استوما، نیاز های فرد و شرایط اقتصادی بستگی دارد. همچنین، آشنایی با نحوه استفاده، تعویض و مراقبت از استوما، نقش مهمی در راحتی و روند بهبودی بیمار دارد.
کلستومی چیست؟
اگر راه خروج مواد دفعی از بدن به دلایلی مسدود شده باشد، ناچارا عملی تحت عنوان کلستومی صورت می گیرد. در این عمل بخشی از روده بزرگ (استوما) برای خروج مدفوع سوراخ شده و این سوراخ به شکم پیوند زده می شود. به راه باز شده کلستومی و به زخم ایجاد شده استوما می گویند. اتفاقاتی مانند سرطان کولون، تصادفات و یا برخورد شدید به شکم می تواند از جمله دلایل مسدود شدن راه خروجی کولون باشد. بدین صورت، مواد خروجی به جای مقعد، از شکم خارج می شود.
کلستومی به چند دسته تقسیم می شود؟
کلستومی به سه گروه کلستومی عرضی کلستومی نزولی و کلستومی صعودی تقسیم می شود. در کلستومی عرضی، استومای ایجاد شده در قسمت میانی و بالای شکم است و برای خروج موادی که حالتی مایع مانند یا شل دارند، مورد استفاده قرار می گیرد. در کلستومی نزولی، استومای ایجاد شده در قسمت چپ شکم بوده و برای خروج مواد دفعی سفت می باشد. در صعودی نیز، استوما در قسمت راست شکم ایجاد و برای خروج مواد دفعی نرم مورد استفاده قرار می گیرد.
کیسه کلستومی چیست؟
کیسه های مخصوصی که تحت عنوان کیسه های کلستومی طراحی شده‌اند و برای جمع آوری مواد زائد استفاده می شوند. این کیسه ها در دو نوع کیسه کلستومی موقت و کیسه کلستومی دائمی تولید می شوند. استفاده از کیسه های کلستومی موقت، منوط به برداشتن قسمت کوچکی از کولون بوده و در واقع در این زمان استراحتی به کولون داده می شود.
کیسه های کلستومی دائم، زمانی به کار می رود که قسمت عظیمی از روده بزرگ برداشته شده و امکان متصل کردن مجدد روده وجود نداشته باشد. کیسه های کلستومی با چسباندن چسب های مخصوصی به مدت حدود ۳۰ ثانیه، به شکم متصل می شوند. از ویژگی های این کیسه می توان به عدم خارج شدن بو به بیرون و یا پاره شدن آن بر اثر ضربه اشاره کرد.
انواع کیسه کلستومی
انواع کیسه کلستومی بر اساس طراحی، قابلیت استفاده مجدد، شکل ظاهری و نحوه تخلیه دسته بندی می شوند. هر نوع از این کیسه ها برای شرایط خاصی از بیمار و نوع استوما مناسب است. شناخت تفاوت های میان کیسه های یک تکه و دو تکه، قابل شست و شو، قابل برش، ته بسته و همچنین تفاوت میان کیسه های شفاف و مات، به فرد کمک میکند تا انتخابی متناسب با نیازهای خود داشته باشد. در ادامه با انواع کیسه کلستومی و ویژگی های آن ها آشنا می شوید.
۱. کیسه های کلستومی یک تکه
این نوع کیسه برای افرادی که از نظر ظاهری برایشان اهمیت زیادی دارد که افراد دیگر متوجه نشوند، بسیار مناسب است. کیسه های تک تکه، نامرئی هستند و از زیر لباس و همچنین در صورت پوشیدن لباس های جذب نیز مشخص نمی شوند. این کیسه ها یک بار مصرف هستند و پس از هربار استفاده باید تعویض شوند. فرایند تعویض کیسه ها همراه با استفاده از خمیر های محافظ، نوار و چسب بوده و بنابراین از نظر اقتصادی گران در می آیند. ضمن اینکه تعویض مکرر کیسه ها، امکان ایجاد حساسیت را در پی دارد.
۲- کیسه های کلستومی دو تکه
میزان تعویض کیسه های کلستومی دو تکه از یک تکه کمتر بوده و در نتیجه میزان حساسیت های پوستی کاهش می یابد. همچنین تعویض کردن این کیسه ها نیز آسان می باشد. این کیسه ها معمولا در ابعاد بزرگ و کوچک تولید می شوند. نوع بزرگ تر را می توان در مواقعی که فرد تنهاست مانند خوابیدن در شب و نگرانی بابت دیده شدن کیسه ندارد، استفاده کند. البته نوع بزرگتر آن گرانتر می باشد. نوع معمولی تر آن مناسب برای فعالیت های روزمره می باشد.
۳- کیسه کلستومی قابل شست و شو (قابل تخلیه)
این کیسه ها قابلیت شستن را دارند و می توانند چند بار استفاده شوند. بنابراین از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هستند. در دو نوع یک تکه و دو تکه طراحی می شوند و مناسب برای دفع موادی که به صورت مایع یا جامد است می باشند. لازم به ذکر است که این نوع کیسه ها، حس راحتی کمتری برای مصرف کننده به همراه دارد.
۴- کیسه های کلستومی قابل برش
کیسه های کلستومی که از قبل برش زده شده باشند گرچه نیازمند صرف زمان کمتری هستند؛ اما در صورتی که مطمئن نیستید سایز حفره استوما خود دقیقا با سایز حفره برش زده شده مطابق است، مناسب شما نیست. در این صورت احتمال تراوش مواد دفعی وجود دارد. برای حل این مشکل، کیسه های قابل برشی طراحی شده اند که قابل استفاده برای استوما با سایز های مختلف است. این کیسه ها را می توان برای سایز های مختلف استوما برش زد. بنابراین امکان ترشح و ریختن مواد دفعی به بیرون کیسه کمتر است.
۵- کیسه کلستومی ته بسته
این نوع از کیسه های استومی می توانند تا حدود چند روز مثلا دو تا سه روز استفاده و پس از آن تعویض شوند. برای افرادی که مشغله زیادی دارند و فرصت تعویض زود به زود ندارند مانند ورزشکاران یا شناگران بسیار مناسب است. این کیسه ها به صورت یک تکه و دو تکه و به صورت یک بار مصرف هستند و برای دفع موادی که به صورت جامد است مناسب می باشند.
۶- کیسه های کلستومی شفاف و مات
کیسه های کلستومی را از نظر نوع رنگ، به دو نوع مات و شفاف تقسیم می کنند. کیسه های شفاف، قابلیت تشخیص آسانی از نظر پر و یا خالی بودن دارند. و این امکان را به کاربر می دهد که با مشاهده آن و قبل از پر شدن کامل کیسه، دیگران را مطلع کند. این کیسه ها بیشتر در زمان پس از عمل جراحی به منظور کنترل و بررسی میزان مواد دفعی به کار می رود. همچنین برای افرادی که زمان زیادی روی صندلی های چرخدار و یا روی تخت بیمارستان بستری هستند مناسب است. کیسه های مات نیز، کاملا مواد داخل کیسه را مخفی میکنند و مورد استقبال بسیاری از کاربران استومیت می باشد.
برای خرید یک کیسه کلستومی مناسب به چه نکاتی باید توجه کرد؟
عوامل متعددی برای انتخاب یک کیسه کلستومی خوب و مناسب وجود دارند. اولین عامل، توجه به نوع استومی است. معمولا برای عمل های کلستومی، از کیسه های ته بسته، عمل های ایلئوستومی، از کیسه های ته باز و برای عمل های یوروستومی از کیسه های شیر دار استفاده شده و مناسب است.
نکته بعدی که باید در نظر گرفت، راحتی بیمار و عدم ایجاد حساسیت های پوستی است. برای این کار می توانید چند کیسه مختلف را در قسمت های دیگر بدن بچسبانید و بررسی کنید کدام یگ حس بهتری به شما می دهد.
وضعیت اقتصادی نیز از دیگر موضوعاتی است که برای خرید، تاثیر گذارند. به عنوان مثال کیسه های یک تکه همان طور که گفته شد با وجود گران قیمت بودنشان، خیال مصرف کننده را از نظر ظاهری و اینکه کیسه از زیر لباس مشخص نباشد راحت میکند.
نحوه تعویض کیسه های کلستومی چگونه است؟
ابتدا دست های خود را با اب و صابون شسته و کاملا خشک کنید. مرحله اول برداشتن کیسه قبلی است. دو طرف لبه چسب را گرفته و به آرامی از روی شکم جدا کنید. سپس محل استوما را با کمک دستمال مرطوبی تمیز کنید. کیسه کلستومی که استفاده می کنید حتما باید با سایز حفره استوما تطابق داشته باشد.
در صورتی که از کیسه برش شده ای استفاده می کنید که قبل از خرید آن را تطابق داده اید. و در صورتیکه از کیسه قابل برش استفاده می نمایید، ابتدا اندازه محل استوما را گرفته و به همان اندازه روی کیسه برش دهید. سپس چسب کیسه را از روی آن جدا کنید. حفره کیسه را داخل حفره استوما قرار دهید و به کمک چسب های آن روی شکم نصب کنید. توجه داشته باشید که چسب های کیسه باید اطراف استوما را در بر بگیرد. همجنین می توانید از سایر لوازم جانبی مانند خمیر و چسب کلوپلاست برای چسبندگی بیشتر استفاده کنید.
استفاده از کیسه کلستومی به صورت دائمی
استفاده از کیسه های کلستومی بستگی به شرایط روده بزرگ بیمار دارد که ممکن است با تجویز دکتر مجبور شود از کیسه های کلستومی به صورت دائمی استفاده کند. بیماری هایی که ممکن است باعث شود فرد به طور دائم از این کیسه ها استفاده کند به شرح زیر است:
- انسداد روده
- سرطان روده بزرگ
- کولیت اولسراتیو
- برداشتن روده بزرگ
- و…
پرسش: یوروستومی و ایلئوستومی چیست؟
در صورتی که قسمتی از روده‌ی باریک به سطح شکم متصل شود آن را ایلئوستومی و اگر بخشی از مجاری ادراری به سطح شکم متصل شود آن را یوروستومی می نامند.
سوالات متداول کاربران:
* مدت زمان استفاده از کیسه چقدر بوده و چند روز یک بار باید تعویض کرد؟
برای پاسخ به این سوال باید عوامل مختلفی را در نظر گرفت. نوع کیسه‌ی انتخاب شده، نوع و محل استوما، میزان تعریق بدن و نوع پوست همه در مدت زمانی که باید از یک کیسه استفاده کرد تاثیرگزارند. بعضی از کیسه ها را باید هر روز تعویض کرد و بعضی تا سه تا یک هفته قابل استفاده هستند.
زمان تعویض کیسه چه وقتی است؟
بهترین زمان تخلیه و تعویض کیسه زمانی است که استوما در حالت بدون فعالیت و اصولا صبح زود قبل از خوردن صبحانه باشد. زمان تعویض کیسه به فرد مصرف کننده نیز بستگی دارد که بعضی افراد قبل از خوابیدن شب، راحت تر هستند. نکته مهم: در صورت مشاهده‌ی نشتی و یا پر شدن یک سوم از کیسه، سریعا آن را تعویض کنید
* تفاوت کیسه های کلستومی ته باز و ته بسته چیست؟
کیسه های کلستومی که انتهای آن باز است، معمولا قابل شست و شو و چند بار استفاده می باشد. همچنین برای تخلیه‌ی مواد دفعی، به راحتی می توان ته کیسه را باز کرد و تخلیه را انجام داد و اصولا مناسب برای دفع موادی است که مایع و شل هستند (کلستومی صعودی و عرضی) می باشد. در حالی که کیسه کلستومی ته بسته، عموما یک بار مصرف هستند و پس از پر شدن می بایست دور انداخته شوند و مناسب برای دفع مواد خروجی با غلظت جامد (کلستومی نزولی) است.
* چگونه باید از زخم استوما مراقبت کرد؟
پس از عمل جراحی، چکاپ هایی از سوی پرستار برای بررسی اندازه سایز استوما انجام می شود. در روزهای اولیه پس از عمل، اندازه حفره استوما بزرگ بوده و به مرور زمان کوچک می شود. فرد استومیت همواره باید به محل استومی خود اشراف داشته باشد. بررسی محل زخم به منظور عدم ایجاد التهاب، عفونت، خونریزی و مسدود شدن استوما ضروری می باشد. در صورت مشاهده این علائم لازم است به پزشک مراجعه شود.
کلام آخر:
کلستومی مانند همه عمل ها بوده و برای حفظ و ادامه زندگی انجام می شود. فرد دچار استومیت باید روحیه و اعتماد به نفس خود را داشته باشد و به روند طبیعی زندگی بپردازد. یکی از مشکلات ناشی از عمل، عدم قرار گیری صحیح استوما بر روی شکم است. این امر باعث شده کیسه کلستومی به خوبی روی موضع ثابت نشود و امکان نشت مواد دفعی میسر شود. همچنین سبب از بین رفتن کنترل بو و گاز می شود. در این صورت نیز لازم است سریعا پزشک خود را مطلع سازید.
گروه پژوهشی، صنعتی، بازرگانی تجهیز گستران ابوریحان به عنوان یکی از به روزترین فروشگاه های اینترنتی در زمینه تجهیزات پزشکی می باشد. از پر فروش ترین محصولات این فروشگاه می توان به: مچ بند دست، کتف بند، آرنج بند، شکم بند، قوزک بند پا، گردن بند طبی، زانو بند طبی و کمر بند طبی اشاره کرد.
دوستم مبتلایان. لطفاً دعا کنید برای شفای ایشون و همه بیماران
ب امید شفا عاجل همه مریضا🙏🏻
به امید اینکه روزی شاهد این چنین بیماریهایی نباشیم
واینکه قدر دادن زحمات تیم بیمارستانها باشیم
🤲🏻
در همه سایتها که مراجع کردم اموزش کامل از نصب و نگهداری و تخلیه ظاهری کیسه کلوستومی بود ولی نکته مهم و اصلی که بدان پرداخته نشده شرح و تفصیل از چگونگی تخلیه مدفوع از کیسه روی توالت است که حتی تصویر و کلیپی از ان نیست! . این قسمت از مشکل بخصوص برای بیمارانی که قرار است که خود بدون کمک دیگری این کار رو انجام بدهند خیلی خیلی مهم است
درود بر شما
نکته قابل توجهی را بیان نمودید، حتما بررسی می شود.